از سال 1323ق نارضايتي عمومي در ايران به شكل اعتراضات منسجم وارد مرحله نويني شد كه در نهايت با انجام تغييراتي در ساختار سياسي حكومت عنوان نهضت مشروطه گرفت. تحصن در سفارت انگليس از مراحل مهم نهضت مشروطه و عامل به ثمر رسيدن آن است...

در تاريخ‌نگاري مشروطه، افزون بر آشفتگي، نكات مبهم و ناروشن بسياري نيز وجود دارد و برخي از وقايع به درستي تبيين نشده و به بسترها و مقدمات آنها اشارة لازم نمي‌شود. واقعة عزل ناصرالملک از رئيس‌الوزرايي در ذيقعدة 1325/ آذر 1286، گرفتار همين سرنوشت...

صيادان انزلي در 30 آبان 1285/ 21 نوامبر 1906 / 4 شوال 1324 براي اعتراض به امتيازنامة ليانازوف در تلگرافخانه تحصن كردند. طبق اين امتيازنامه آنچه ماهي حلال صيد مي‌شد به مصرف داخلي اختصاص داشت. نوعي ماهي توسط صيادان صيد مي‌شد كه گيلانيها آن را ...

ملك جهان خانم دختر محمدقاسم خان قاجار پسر سليمان خان اعتضادالدوله، دايي‏زاده آقامحمد خان قاجار از زنان مشهور تاريخ معاصر ايران است كه در عصر خويش از قدرت و نفوذ فراواني برخوردار بود. او در سال 1220ق ديده به جهان گشود و...

فرمان مشروطيت در 14 مرداد 1285ش/ 14 جمادي الثاني 1324/ 5 اوت 1906م صادر شد. براساس آن مردم رخصت يافتند مجلسي مرکب از نمايندگان منتخبشان را براي مشاوره در امور مهم مملکتي و نظارت بر کار وزرا ...

گفتار کوتاهی است درباره کسی که به چوب تاريخ‌نويسان به جمع مطرودين تاريخ پيوسته است. در جريان انقلاب مشروطيت سلطان عبدالمجيد ميرزا عين‌الدوله به عنوان مظهر استبداد و عامل اصلی تيره‌روزی ايران...

اولين حرکتها به منظور ايجاد صنايع ماشيني در ايران از دوران حکومت رضاخان آغاز شد. در اين دوره صدور کالاهاي سرمايه‌اي و ماشين‌آلات صنعتي به وسيله ممالک توسعه‏‌يافته به صورت يک رشته مهم از فعاليتهاي اقتصادي درآمده بود. طي اين دوره...

دورة قاجار در تاريخ معاصر ايران به دلايل متعددي كه عمده‏ترين آنها ارتباط نزديك ايران با كشورهاي غربي است، داراي اهميت بسيار است. توجه غربيان به ايران در اين دوره در چارچوب رقابتهاي استعماري انگلستان، روسيه و فرانسه شكل گرفت...

مسجد سيد عزيزالله واقع در بازار چهارسوق جنب بازار بزرگ تهران از بناهاي تاريخي عصر قاجاري است که توسط سيد عزيزالله در زمان فتحعلي شاه قاجار بنا شد. معماري اين مسجد از اعصار گذشته نشات گرفته و داراي کاشي‌کاريهای زيبا...

در آستانه سفر مظفرالدين شاه به فرنگ تجار در حرم حضرت عبدالعظيم متحصن و خواستار لغو تعرفة جديد گمرکي، رفع تبعيض در گرفتن حقوق گمرکي از مسلمانها و عزل نوز شدند. نارضايتي تجار از وضع نابسامان اقتصادي زمينه ‏ساز تحصن...

بنگاه تجارتي ـ صرافي جهانيان در زمره معتبرترين مؤسسات مالي ـ اعتباري ايران دوران متاخر قاجار به شمار مي‏رفت. اين مؤسسه در سال ۱۳۱۷ق/ ۱۸۹۴م توسط خسروشاه جهان و برادرانش پرويز، گودرز، رستم و بهرام که از ملاکان زرتشتي...

چند ماه قبل از وقوع کودتا اسدالله علم به دستور مصدق به بيرجند تبعيد شده بود. در اين دوره چند ماهه تا سقوط مصدق اسدالله علم با بهره ‏گيري از کمک طرفداران محلي خود اقدامات گسترده‌‏اي را عليه دولت مصدق و طرفداران و کارگزاران وي...

سالهاي 1304-1320 را مي توان مهم‌ترين و بحراني‌ترين سالهاي تاريخ معاصر ايران دانست زيرا در اين دوره تلاش گسترده‌اي براي دگرگون ساختن نهادهاي فرهنگي و اجتماعي كشور انجام شد تا، در نهايت، سلطة سياسي حكومت پهلوي را ...

محرم سال 1342 شمسي، حال و هوايي عاشورايي داشت. آقا سيد روح‌‏الله که از ددمنشي و وطن‏فروشي حاکمان آلت دست بيگانه ملول بود، سر به جيب تفکر فرو برده و با نگراني تحولات ايران و جهان اسلام را مرور مي‏کرد، نفوذ...

اظهارنظر دربارة ميزان دقيق سرمايه‌هاي نقدي و نيز غيرنقدي بانک استقراضي بس دشوار و مي‏شود گفت غيرممکن است. اين بانک کار خود را با افتتاح يک شعبه در تهران آغاز کرد و به هنگام پايان فعاليت در سال 1921 ميلادي حداقل در 15 منطقه...

جنگ جهاني اول در زماني آغاز شد که ايران از جوانب گوناگون اوضاعي آشفته، نابسامان، بغرنج و متزلزل داشت. بحران فزاينده اقتصادي، وضعيت ناپايدار سياسي و مداخلات مهارگسيخته قدرتهاي خارجي، ايران را ...

ساواک (سازمان اطلاعات و امنيت کشور) را به عنوان اصلي‏ترين دستگاه سرکوب و فشار مخالفان دوران بيست ساله اخير سلطنت (و در واقع حکومت) محمدرضا شاه پهلوي مي‏شناسيم. بسياري از مخالفان رژيم پهلوي خاطرات بس...

نزديك به 78 سال پيش، منطقة فرات مركزي شاهد يك شورش محلي بود كه در منابع فارسي تاكنون كمتر نامي از آن، و نقش ايرانيان در آن، به ميان آمده است. به سال ۱۹۱۸م/ ۱۳۳۶ق، به گاه حاکميت انگليسيها بر غالب بخشهاي سرزمين عراق...

فکر ايجاد حزب دولتي در عصر پهفوي دوم، پس از کودتاي 28 مرداد ۱۳۳۲ش و ايجاد حکومت مطلقه محمدرضا شاه در ايران شکل گرفت. قصد حکومت از تشکيل چنين احزابي، در دست گرفتن نبض فعاليت‏هاي سياسي جامعه و پر کردن خلاء ناشي از نبودن...

حزب سياسي به مفهوم جمعيتهاي خاص داراي اهدافي ويژه كه منتج از شرايط عيني و ذهني ساختار نظام سياسي جامعه خويش باشند در سرزمين ما پيشينه‏اي چندان قوي ندارد و تنها به بعد از دوران مشروطيت برمي‏گردد و آن هم به صورت...

با آغاز سلطنت رضاشاه، تبليغ در مورد «آزادي زنان» در مطبوعات ادامه يافت و به تدريج از صراحت بيشتري برخوردار شد. نويسندگان تجددمآب در ابتدا چنين وانمود مي‏كردند که تجددمابي مانعي در مقابل دين نيست. چنين ادعايي را بعدها...

پس از وقايع 30 تير 1331ش اشرف كه از ترديد امريكائيان در مورد مصدق و نهضت ملي نفت ايران آگاه شده بود، تصميم به جلب نظر آنان در نابودي دولت مصدق گرفت. به ويژه آنكه پس از انتخاب آيزنهاور به رياست جمهوري امريکا مسئله...

همزمان با تصويب طرح ملي شدن صنعت نفت ايران از سوي مجلسين شوراي ملي و سنا، شركت نفت ايران و انگليس از پرداخت سي درصد فوق‏العاده دستمزد كارگران نفت بندر معشور، آغاجاري، لالي و نفت سفيد امتناع ورزيد و...