خاندان قاجاريه، از خانواده‌هاي بزرگ ايران بودند. ايشان، سالياني دراز بر ايران حکومت راندند. (1174-1304) و اعضاي آن از نوادگان پسري شاهزادگان قاجار بوده‌اند. دودمان قاجار در تاريخ ايران به بي‌کفايتي مشهور بوده و...

اولين چالش تجار مازندراني، فقدان امنيت جاني و مالي بود. بعضي گروههاي ترکمن، در شرق مازندران، گهگاهي به ايجاد ناامني مبادرت مي‌ورزيدند و در اين ميان، برخي تجّار نيز طعمه آنان شده و حتي جان خود را از دست مي‌دادند...

ايران در دوره نخست‌وزيري محمد مصدق، يکي از چالش برانگيزترين و پُرهياهوترين ادوار سياسي تاريخ معاصر خود را سپري نمود. جداي از رويکرد اقتصادي و همچنين سياست خارجي متفاوت نسبت به دولتهاي سابق، مصدق سعي نمود در عرصه...

مجازات متخلفان در هر دوره و حکومتي شکل خاصي دارد. در دوره قاجار، مقصران به شکلهاي مختلفي از فلک کردن گرفته تا بي خوابي دادن به مجرم و ... مجازات مي شدند. حکام ولايات آزادانه و بدون تبعيت از قانوني خاص افراد را دستگير و...

مردم مازندران همانند ساکنان بسیاری ديگر از مناطقِ ايران، در دوره بحراني بيست ساله بعد از وقوع مشروطه (1285-1305ش)، عمدتا شرايطي بسيار سخت و طاقت‌فرسا، توام با فقر و فلاکت را سپري نمودند، چرا که ايران در آن برهه...

شواهد و قراين موجود نشان مي‌داد که رضاخان و حاميان خارجي او به رغم پايان غائله جمهوري‌خواهي (دي 1302 ـ فروردين 1303) کماکان طرح انقراض قاجاريه و برکشيدن وي به سرير سلطنت را دنبال مي‌کنند. اما براي پيشبرد و عملي...

عزيزالسطنه دختر کوچک ناصرالدين شاه که پس از کشته شدن پدر به دنيا آمد، شکوائيه اي براي ناصرالملک نايب‌السلطنه نوشت. او در اين نامه، سختيها و فشارهاي قبل از مشروطه و بدتر شدن اوضاع زندگي خود و مادرش پس از...

ماجراي تهراني شدن ارامنه هم بر مي‌گردد به دوران قاجار؛ پس از جلوس فتحعلي شاه بر تخت سلطنت، ارامنه به تدريج از نواحي مختلف ايران به تهران مهاجرت کردند. خانواده‏هاي صنعتگر ارمني به فرمان فتحعلي شاه از جلفاي...

از قديم پدر و مادرها حواسشان به فرزندشان بوده و سعي ميكردند راه و چاه را به آنها نشان بدهند حالا حتي اگر اين پدر و فرزند فضلالله زاهدي و اردشير زاهدي داماد خاندان پهلوي باشد و با توجه به اوضاع مملكت بخواهد...

خودشيفتگي و چاپلوسي را که با هم مخلوط کنيد شايد بشود چيزي شبيه نامه اميرفريدون گرگاني به وزارت اطلاعات و درخواست وي براي تبيين و تفسير کتاب انقلاب سفيد تا با عنايت به تجارب ارزشمند وي، اثر تاثيرگذار و عميقي همچون...

هنگامي که در اسفند ماه 1350 حسن پاکروان، سفير وقت ايران در پاريس، نامه‌هاي سري زير را براي معينيان، رئيس دفتر مخصوص محمدرضا پهلوي، ارسال کرد، بيش از بيست و پنج سال از انفجار نخستين بمب اتمي در ژاپن مي‌گذشت. پاکروان ضمن...

«دولاب» يکي از محلات قديمي تهران است؛ ‌محله‌اي که 1200 سال پيش قريه‏اي در شمال شهرري بوده است. نام دولاب از دو کلمه دلو ‌و آب چرخ که بر روي چاه آب قرار داشت گرفته شده است. پس از آنکه شاهان قاجار تهران را به عنوان پايتخت...

سالها پيش صحبت کردن دو نفر به صورت زنده از فاصله‌اي دور به يک رويا شبيه بود تا اينکه با اختراع تلفن يا دورگو (برگرفته از واژه فرانسوي telephone) اين رويا به حقيقت پيوست و انتقال صدا از يک نقطه به هر نقطه ديگري...

اسناد زير، به هنرپيشه‌هاي معروف آمريکايي «جري لوئيس» و «گريگوري پک» مربوط مي‌شوند. اين اسناد، در موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران نگهداري مي‌گردند. پنج سند نخستين، پيشنهادهاي جري لوئيس براي آمدن به ايران...

همدم‌السلطنه‌ پهلوي را شايد به اندازه خواهران تني شاه يعني اشرف و شمس نشناسيد. وي دختر بزرگ رضا شاه از نخستين همسرش، تاجماه خانم است. همدم‌السلطنه در سال 1282 ش متولد شد و در 1301 با يکي از بستگان پدر که از افسران قواي قزاق...

تعداد همسران و به تبع آن شاهزادگان شاهان قاجار و به خصوص ناصرالدين شاه بر هيچ كس پوشيده نيست اما مهمتر از تعدد همسران و فرزندان، ‌مقرريهايي است كه با وجود اوضاع سخت مملكت و گرسنگي و فقر مردم، براي اين همه...

با روي کار آمدن هر حکومت جديدي يکي از نخستين چيزهايي که تغيير مي‌يابد علائم و نشانه‌هاي آن حکومت است،‌ زيرا در دنياي نشانه‌ها معنائي عميق و اثرگذاري وجود دارد. محمدرضا شاه نيز هر چند پس از تبعيد پدرش بر کرسي قدرت پهلوي...

چهار سندي که در اينجا معرفي مي‌شود از مجموعه اسناد موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران است. که هر کدام گواه از زندگي اجتماعي و سياسي دوره خود مي‌باشند. سند شماره يک: فرمان دستگيري محمد‌حسين‌ خان بويراحمدي توسط ناصرالدين...

عزاداري و تعزيه‌خواني از ديرباز مورد توجه و استقبال مردم ايران بوده است. تعزيه‌خواني در دوره‌ صفويان رونق پيدا کرد ولي تعزيه در دوره ناصرالدين شاه به اوج خود رسيد تا آنجا که بسياري اين دوره را عصر طلايي تعزيه...

ناصرالدين شاه قاجار را به عنوان يکي از خوش گذران‌ترين پادشاهان تاريخ مي‌شناسيم که در مدت سلطنت 50 ساله‌اش تا توانست به گشت و گذار و سفر پرداخت. اگر برايتان جالب است بدانيد دخل و خرج اين سفرها چگونه بود اين هم...

محمدعلي رجايي رئيس‌جمهور و محمدجواد باهنر نخست‌وزير در حدود ساعت 3 بعد از ظهر روز يکشنبه 8 شهريور 1360 بر اثر انفجار بمب بسيار قدرتمندي که در ساختمان نخست‌وزيري کار گذاشته شده بود، به شهادت رسيدند. مسعود کشميري...

امروزه به مدد اسناد و مدارک و شواهد بسياري که در دسترس علاقه‌مندان به مطالعات و بررسيهاي تاريخي قرار گرفته است، ترديدي وجود ندارد که کودتاي سوم اسفند 1299 اساساً به دنبال يأس بريتانيا از تداوم عملکرد سلسله قاجار و...

کرميت روزولت در بخشهايي از خاطرات خود به ملاقاتي که پس از کودتا با وينستون چرچيل در لندن داشته و طي آن به نقش دو کشور انگلستان و آمريکا در کودتاي 28 مرداد اعتراف کرده موجبات شادماني و رضايت چرچيل را فراهم آورده بود...

خاندان حکيم در زمره سرشناس‌ترين و ريشه‌دارترين خاندانهاي سادات طباطبائي به شمار مي‌آيد. به باور پژوهشگران، ‌نسب اين خاندان به سيد ابراهيم طباطبائي باز مي‌گردد. نياي بزرگ آل‌ حکيم اميرسيدعلي ملقب به شهاب‌الدين...

سابقه تشکيل قهوه‌خانه در ايران، به دوره سلطنت طهماسب اول صفوي (930-984ق)، برمي گردد نخستين بار نيز، در پايتختِ آن برهه زماني صفويان يعني قزوين برپا گرديد. اين نهاد، از خارج مرزها وارد ايران شده و به تدريج با آداب و...

بنجامين اولين وزير مختار آمريکا در تهران، به رغم تمام تظاهري که به علايق حقوق بشري و غيرسودجويانه آمريکا در ايران و ديگر نقاط جهان مي‌کرد، وقتي فهميد حکومت ايران سخت گرفتار سياستهاي تجاوزکارانه دو کشور انگلستان و روسيه...

انقلاب مشروطه در اوج خود، يعني در جريان مجلس دوم، شکست خورد. شروع اين دوره مجلس در 1288ش / 1909م بود. اين ناکامي تأثيرات شگرفي بر تحولات بعدي و، به ويژه، ذهنيت نخبگان سياسي ـ فکري جامعه داشت. از آن دوره به بعد، شاهد بي‏ثباتي...

زنجاني، فاقد جوهره‏اي استوار و مقاوم بود و اين امر سبب مي‏شد که در بسياري از موارد، جهت مسير او را وزش بادها و رانش امواج تعيين کند. اين موضوع را مي‏توان، از جمله، در استعفاهاي مکرّر وي از مسئوليتها و پس گرفتن آن استعفاها...