مرمت
پس از خشک شدن سند به کمک آيرون، اتوکشي و سپس پرس مينماييم تا براي مراحل مرمت آماده شود. (31 و 32)
|
|
(شکل 35)
|
(شکل 36)
|
بعد از طي مراحل مذکور مشاهده ميشود که سند در قسمتهاي زيادي داراي پارگي و ريختگي ميباشد. براي گرفتن درزها و پوشش اوليه ريختگيها احتياج به کاغذ تيشو داريم که در آزمايشگاه قسمت زيرين اين کاغذ، به منظور ساپورت روي سند، چسب زده ميشود.
|
|
(شکل 37) تهيه چسب در لابراتوار با درصد غلظت مشخص
|
(شکل 38) به کمک قلم موي مخصوص يک لايه نازک چسب به صورت يکنواخت روي شيشه ميکشيم
|
|
|
|
|
(شکل 39) پهن کردن کاغذ تيشو با ضخامت انتخابي مناسب روي شيشه چسب خورده
|
(شکل 40)
|
|
|
|
(شکل 41) با درنظر گرفتن ابعاد اوليه سند، با کاغذ تيشوي چسب خورده سند را ساپورت کامل ميکنيم
|
بعد از چند ساعت چسب کاغذ خشک شده و تيشو به راحتي از روي شيشه جدا ميشود (36)
قطعات جداشده از سند در شکل 42 مشاهده ميشود، اين قطعات بايد در محل مناسب خود قرار گيرد و به کمک آيرون به خوبي در جاي خود تثبيت شود. شکل (43)
|
|
(شکل 42)
|
(شکل 43)
|
|
|
|
|
(شکل 44)
|
(شکل 45)
|
|
|
پس از پايان اين مرحله مشاهده ميشود که سند در قسمتهايي داراي کمبود ميباشد. (شکل 44 و 45)
براي پرسازي اين نواحي کاغذ مرمتي همبافت و همگن با سند را انتخاب ميکنيم و آن را با رنگدانههاي مناسب همرنگ سند ميسازيم. (شکل 46 و 47)
|
|
(شکل 46) رنگآميزي کاغذ مرمتي
|
(شکل 47) کاغذ مرمتي پس از خشک شدن
|
|
|
از قسمتهاي خالي الگوبرداري اوليه انجام ميدهيم (48 و 49)
|
|
(شکل 48)
|
(شکل 49)
|
|
|
(شکل 50)
|
(شکل 51)
|
از روي الگو کاغذ مرمتي همرنگ را نمونهبرداري ميکنيم و با آيرون در قسمت موردنظر تثبيت ميکنيم. (50)
قسمتهاي اضافي برش داده ميشود و در انتها يک بار ديگر سند در زير پرس گرم قرار ميگيرد تا در قسمتهاي ساپورت شده کاملاً صاف و همگن شود. (52)
|
(شکل 52)
|
سند پس از مرمت و پرس (53 و 54)
|
|
(شکل 53)
|
(شکل 54)
|
شکل 55 و 56 تفاوت سند، قبل از مرمت و بعد از مرمت را نشان ميدهد.
|
|
(شکل 55)
|
(شکل 56)
|
دوخت عطف ـ صحافي ـ تجليد
صحافان و وراقان در قرون گذشته اوراق کتاب را به صورت جزء بندي (مليچهبندي) به يکديگر متصل و ميدوختند. شيوههاي دوخت عطف مليچهها به يکديگر متفاوتاند اما مرسومترين آنها که هم اکنون نيز رايج است سه نوع ميباشد که عبارتند از دو سوزنه، چهار سوزنه، درفشي. با توجه به اينکه طول عطف نشريه موردنظر بيش از 20 سانتي متر ميباشد دوخت چهار سوزنه براي عطف آن مناسب ميباشد.
|
|
(شکل 57) بيرون آوردن نخ صحافي از داخل عطف نشريه در مرحله اوليه
|
(شکل 58) ادامه دوخت
|
|
|
|
|
(شکل 59) عبور نخ از دوخت قبلي
|
(شکل 60) گره زدن نخ صحافي در انتهاي کار
|
|
|
ساخت جلد
بعد از پايان کار دوخت عطف، نوبت به ساخت جلد ميرسد. قبل از ساخت جلد احتياج به آستر بدرقه داريم.
|
(شکل 61)
|
آستر بدرقه به کاغذ دولايي گفته ميشود که يک طرف آن به جلد چسبيده و طرف ديگر آن فقط در نزديکي عطف، به کتاب چسبيده شده باشد. (61) بعد از انتخاب کاغذ مناسب براي آستر بدرقه (اندازه آن دو برابر عرض کتاب است) آن را از وسط تا کرده و حاشيه لبه را به فاصله 2 سانت چسب ميزنيم.
|
|
(شکل 62) چسب زدن آستر بدرقه
|
(شکل 63)
|
|
|
پس از چسباندن آستر بدرقه در دو طرف کتاب، آن را زير پرس سرد قرار ميدهند. (63)
حال نشريه آماده وصل کردن جلد ميباشد.
براي ساخت جلد از روکش پلاستيکي رنگي به نام گالينگور استفاده ميکنيم. ابتدا دو تکه مقواي مخصوص جلدسازي را به اندازههاي مناسب برش داده سپس گالينگور را با چسب روي آن ميکشيم بعد از هر مرحله چسب کاري جلد بايد زير پرس سرد قرار گيرد.
|
|
(شکل 64) وسايل مخصوص جلدسازي در شکل ديده ميشود
|
(شکل 65) جلد ساخته شده
|
پس از ساخت جلد، نشريه موردنظر را از طريق آستر بدرقه به جلد ميچسبانيم و زير پرس سرد قرار ميدهيم. (66)
|
(شکل 66)
|
در اشکال 67 الي 69 پايان کار مرمت و صحافي ديده ميشود.
|
|
(شکل 67)
|
(شکل 68)
|
|
|
|
(شکل 69)
|
در اشکال 70 و 71 تفاوت سند قبل از ورود به لابراتوار و کارگاه مرمت و بعد از آن مشاهده ميشود.
|
|
|
|
(شکل 70)
|
(شکل 71)
|
پيشگيري
حفظ و نگهداري نشريات داراي دو جنبه ميباشد يکي نگهداري و ديگري بازسازي و مرمت آنها. البته بر همگان واضح است که پيشگيري هميشه بهتر از درمان است. با توجه به اين اصل توجه به نگهداري صحيح نشريات بسيار باصرفهتر از مرمت آنها بعد از نگهداري ناصحيح ميباشد. انجام اقدامات پيشگيرنده براي ايجاد يک محيط عاري و خالي از دشمنان مواد کاغذي و آرشيوي بسيار مفيد و نافع است. اين اقدامات شامل مواردي مثل نصب سيستم تهويه مطبوع در مخزن، ممانعت از آلودگي هوا، کنترل درجه حرارت و رطوبت، از بين بردن گازهاي سمي و گرد و غبار موجود در هواي آلوده، رعايت نظافت اماکن و مخازن به نحو احسن، کنترل و ممانعت از خطر نور آفتاب و نور مصنوعي، بهبود وضع مخازن، مراقبت و مواظبت در جابه جايي مواد و ... ميباشد.
صفحه 1
_______________________________
منابع
1. ترميم و نگهداري اسناد و مواد کاغذي، تأليف آر. سي. گوپتا، ترجمه عباسعلي عابدي استاد.
2. راهنماي حفاظت، نگهداري و مرمت کاغذ، آن ليه ناروي، ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم.
3. کاغذ، ترجمه و تأليف عليرضا پورممتاز، شهره مدرسي تهراني.