فرزانه بابائي

حاج شيخ فضل‌الله نوري (كجوري، نوري طبرسي، شيخ شهيد، شيخ نوري) فرزند ملاعباس كجوري (نوري طبرسي) در دوم ذيحجه سال 1259ق در منطقه كجور مازندران به دنبا آمد. وي پس از تحصيل مقدمات علوم متداول عصر خود براي تكميل تحصيلات عاليه به عراق (نجف اشرف) مهاجرت نمود و در سال 1288ق بنابه دستور ميرزاي شيرازي جهت هدايت مردم به تهران بازگشت و مجتهد طراز اول تهران گرديد. وي فعاليتهاي سياسي و اجتماعي فراوني نمود و در قيامي كه منجر به صدور فرمان مشروطيت گرديد نقش ارزنده‌اي ايفا كرد. شيخ شهيد در ابتدا با ساير مشروطه‌خواهان از جمله سيدعبدالله بهبهاني همراه بود ولي به دليل پافشاري وي بر تطبيق قانون اساسي با مباني شريعت اسلامي ميان وي و ساير مشروطه‌خواهان جدايي افتاد و سرانجام روز 13 رجب 1327ق در ميدان توپخانه تهران به دار آويخته شد.

اسناد ارائه شده بيانگر نحوه برخورداري شيخ فضل‌الله نوري از محضر استاد خود محمدحسن شيرازي است به طوري كه صحت احكام صادره از جمله انتساب حكم مربوط به تحريم تنباكو به وي را جويا مي‌گرديد، همچنين خود مرجعي توانا جهت پاسخگوئي به سؤالات شرعي عامه مردم بود و به شكايات مطروحه در مجالس درس و مساجد رسيدگي مي‌نمود. وي تلاش زيادي جهت مشروعيت بخشيدن به نهضت مشروطه نمود و درخواستهاي روحانيون شهرهاي مختلف را در مورد لزوم تطبيق قوانين مشروطه با اصول مشروعه و رفع اختلافات مهاجرين را پاسخگو بود و با اقداماتي نظير بست‌نشيني در اماكن مقدسه خواستار برقراري مشروطه مشروعه بود.