موسی حقانی

آيت‌الله سيد محمود طالقاني از چهره‌­هاي تأثيرگذار در تحولات فکري نيروهاي انقلابي و نيز تحولات سياسي ايران معاصر است. نشو و نماي اين شخصيت پارسا در خانواده­اي متدين و تربيت در ظل توجه پدري روحاني از يک سو و مقارن بودن سالهاي آغازين زندگي او با مداخلات استعمار در کشور ما و مقاومت گسترده مردمي با اين تحميلات او را با عمق کينه استکبار و استعمار نسبت به مسلمانان به ويژه ايرانيان آزاده و ايران اسلامي آشنا نمود. از همين‌رو با عزمي راسخ و کينه­اي مقدس ضمن فرا گرفتن دانش ديني به افشاي اقدامات رژيم وابسته پهلوي و تحرکات استکبار در ايران و کشورهاي اسلامي پرداخت.

حضور طالقاني جوان در آذربايجان در اوج تحرکات احزاب سياسي و اشغالگران شوروي براي تجزيه آذربايجان عزيز از ايران نشان داد که صيانت از تماميت ايران براي او اصلي لايتغير است، اصلي که در آخرين ماههاي عمر او، ابوذر زمان را به کردستان کشاند تا با روشنگري به مردم کردستان عزيز بگويد که مراقب توطئه بيگانگان و عوامل داخلي آنها که قصد لطمه زدن به تماميت ارضي ايران عزيز را دارند باشند. حضور او در مؤتمر اسلامي و دفاع هميشگي آن مجاهد نستوه از مبارزات ملت فلسطين نشان داد که تلاش براي رفع مصائب و مشکلات مسلمانان براي روحانيت شيعه اصلي خدشه‌ناپذير است. او راه نابودي سلطه استکبار و استعمار در جهان اسلام را اتحاد مسلمين مي‌دانست از همين رو با تلاشي خستگي‌ناپذير سعي داشت زمينه­هاي عملي اين اتحاد را فراهم سازد، اقدامات او در حمايت از شهيد نواب صفوي و ديگر مبارزان نشان داد که طالقاني مرد ميدان مبارزه، و جانبداري از ستم ستيزان است. صفا، خلوص، مردانگي و يکرنگي طالقاني در کنار ساده زيستي و روحيه انقلابي از او شخصيتي دوست داشتني و مردمي ساخته بود. از همين رو محضر گرم او محل رجوع اقشار مختلف قرار گرفته و بر وسعت نفوذ معنوي او مي­افزود.

تلاش آيت‌الله طالقاني در راه برپايي حکومت اسلامي و اقامه نماز جمعه پس از پيروزي انقلاب نشان داد که ايشان همراه با بنيانگذار جمهوري اسلامي تأسيس نظام را براي جاودانه ماندن انقلاب و تداوم آرمانها ضرري مي­داند. ياد طالقاني و نام او در پرتو چنين رفتاري در خاطره ملت ايران جاودانه مانده و خواهد ماند. مردم به خوبي خادمين و دلسوزان واقعي خود را مي­شناسند از همين‌رو در لحظه وداع با او حماسه­اي پرشور آفريدند و اکنون نيز پس از سالها نام طالقاني در بين ملت ايران به نيکي برده مي­شود.

اين شماره از فصلنامه تاريخ معاصر در پي برگزاري يکصدمين سالگرد نکوداشت ميلاد آن عالم مجاهد به معرفي اين چهره خدوم و دوست داشتني و مبارز اختصاص يافته است، تصاويري که پيش روي شما عزيزان است تجديد خاطره­اي است براي کساني که طالقاني را ديده و با او همراه بودند و نيز براي نسلي که او را نديده­اند يادآور مجاهدات و زندگاني مردي است از سلاله علماي مبارز و مجاهد. باشد که با تأمل در زندگاني او و ديگر مجاهدان في ­سبيل الله در پوييدن راه آنان استوار باشيم ان‌شاءالله.