زهرا عباسي
مردم تبريز در پيروزي انقلاب مشروطيت نقش مهمي داشتند. در دورهاي كه محمدعلي شاه قاجار به ضديت با مشروطهخواهان پرداخت و مجلس را به توپ بست (1326 هـ.ق) مجاهدين مشروطهخواه به رهبري ستارخان و باقرخان در برابر نيروهاي دولتي به پا خاستند و مراكزي از شهر را به تصرف در آوردند.
محمدعلي شاه كه از مقاومت مشروطهخواهان تبريز در هراس بود، سپاه مجهزي براي سركوب آزاديخواهان تبريز فرستاد و عينالدوله را كه مخالف مشروطه و حاكم تبريز بود به فرماندهي كل نيروهاي اعزامي منصوب كرد.
او به كمك خانهاي هوادار استبداد، تبريز را محاصره كرد و راههاي رسيدن مواد غذايي به شهر را بست. محاصره غذايي حدود چهار ماه طول كشيد و تبريز دچار قحطي شد. سرانجام گروهي از نيروهاي روسيه با موافقت دولت انگلستان، به بهانه رساندن خواربار و در خطر بودن جان اتباع خارجي مقيم تبريز، وارد شهر شدند (1327هـ.ق / 1909م). نيروهاي روسيه از اين تاريخ تا آغاز جنگ جهاني اول (1914م) در تبريز ماندند و به مداخلات و سياست خشونتآميز خود ادامه دادند. در همين دوره نظاميان روس، ميرزا علي آقا ثقةالاسلام تبريزي، از علماي بزرگ آزاديخواه مشروطيتطلب را كه با سياست و مداخله روسيه در ايران مبارزه ميكرد، در روز عاشورا، در تبريز به دار آويختند. (1330هـ.ق)