كلات نادري

مختار حديدي

كلات نادري از نقاط تاريخي استان خراسان است كه در فاصله 180 كيلومتري شمال مشهد واقع شده و مانند دره‌اي ميان دو رشته كوه مرتفع محاصره گرديده است. اين ناحيه به لحاظ تاريخي – سياسي از شهرت قابل توجهي برخوردار است.

رودخانه‌هاي فصلي متعددي در اين بخش جريان دارند كه همگي از كوههاي هزار مسجد سرچشمه مي‌گيرند وعمدتاً پس از آبياري قسمتهاي مختلف اين بخش، وارد خاك تركمنستان مي‌شوند. سرتاسر نواحي جنوبي كلات را كوههاي هزار مسجد پوشانده و مرزي بين اين ناحيه و بخشهاي چناران و حومه مشهد به وجود آورده است. بلندي مرتفع‌ترين قله اين ارتفاعات 3200 متر است. در اين كوهها ستونهاي بلندي شبيه مناره وجود دارد كه باعث شده است به هزار مسجد مشهور شوند. آب و هواي كلات معتدل و متمايل به سرد و خشك است.

آثاري كه در اين ناحيه باقي مانده‌اند بيشتر مربوط به عهد نادرشاه افشار مي‌باشد كه برخي از آن آثار عبارتند از:

برجهاي ديده باني در اطراف شهر كلات كه (برخي از آنها باقي مانده‌اند) در فاصله سالهاي 1155 تا 1160 هجري قمري ساخته شده‌اند.

كتيبه نادري واقع در خارج از قلعه نادري به زبان تركي و خط نستعليق بر بدنه كوه كنده شده است.

عمارت خورشيد كه يكي از بناهاي زيباي كلات به شمار مي‌آيد مربوط به عهد نادر شاه است.

بناي اين كاخ كه در وسط باغ بزرگي قرار دارد از آثار دوره نادرشاه افشار است و احتمالاً براي سكونت خانواده سلطنتي احداث شده است. نماي اين كاخ كه به شيوه معماري هندي ساخته شده است به شكل استوانه‌اي مي‌باشد.

سد نادري واقع در چند كيلومتري شمال كلات نادري كه به سد شرق نيز موسوم است.

مسجد نادري كه با گنبدي كاشي كاري به امر نادرشاه افشار ساخته شده است.

پس از بازديد از آثار تاريخ كلات يكي از مكانهايي كه چشم هر بيننده‌اي را خيره مي‌كند بي‌هيچ شكي رود قرسو با ديواره‌هاي بلند منحصر به فرد آن مي‌باشد. براي دستيابي به انتهاي رودخانه هيچ راهي غير از عبور از داخل رودخانه‌اي با دالانهاي باريك و مرتفع و گذشتن از آبشارهايي به ارتفاع 20 و30 متر ميسر نمي‌باشد كه براي اين منظور نردبانهاي فلزي متعددي در طول مسير تعبيه شده است كه عبور از آبشارها را ميسر مي‌سازد. پس از حدود يك ساعت طي مسير زمان در راهروهاي زيبا و رويايي رودخانه قره سو به دشت وسيعي مي‌رسيم كه عشاير در آنجا سكنا دارند.

عكاس: جلال فرهمند