![]() |
|
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
قزاقها جلال فرهمند farahmand@www.iichs.org
تمدن ديرپاي ايراني با تاريخ كهنسال آن شاهد لشكركشيها و جهانگشايي هاي فراواني بود. در سلسله هاي باستاني و غيرباستاني، ارتش ايران همواره يكي از ارتشهاي درجه اول جهان آن روز به حساب مي آيد. حتي در دوراني كه ايران وزنه چنداني از لحاظ سياسي نبود به علت شم قوي و بي باكي برخي شاهان و سرداران آن دست به فتوحاتي مي زد كه اسباب تعجب مي شد. تسخير دهلي با قشون نادر، آخرين جهانگشايي ايراني شمرده مي شود. و اين به سبب مقتضيات سياسي آن روز هند و خصوصيات شخصي نادر بود كه در شاهان بعدي ديده نمي شود.
در حقيقت بعد از سلسله صفويه كه ايران داراي قشوني منظم بود، اثري از اين ارتش ديده نمي شود. هرچند عباس ميرزا در طي جنگهاي ايران و روس سعي در تجديد قواي ايران داشت ولي چون اين كار كاملا بر علائق فردي وي استوار بود پس از مرگش كسي پي گير آن نشد و ته مانده اين ارتش منظم نيز از هم پاشيد. از آن پس ارتش ايران ظاهري منظم داشت ولي اردوهاي دولتي بر پايه نيروهاي نامنظم عشايري استوار گرديد كه بر هيچ نظم و ديسپليني استوار نبود. ناصرالدين شاه كه طولاني ترين دوره پادشاهي را داشت پس از جنگهاي اوليه اش در هرات هرچند سعي در احياي ارتش ايران داشت ولي ديگر براي بنيه مالي ايران از سويي و روحيه سران ايران چيزي باقي نمانده بود كه اين كار صورت گيرد، با اين حال جرقه هايي موجب آن مي شد كه قكر تشكيل قشون متحدالشكل در فكر شاه جوانه زند. يكي از اين جرقه ها سفرهاي سه گانه ناصرالدين شاه به فرنگ بود. در سفر اول تماشاي قشون منظم اطريش هوش از سر شاه برد. و در سفر دوم نظم و ترتيب قشون روس و خصوصا نوع قزاق آن تفنني جديد براي شاه بود.
وي سريعا از مقامات روسي درخواست كرد كه مربياني براي تشكيل قشون قزاق به ايران بفرستند. روسها هم از خدا خواسته همراه افسران قزاق خود يك آطرياد توپخانه نيز به رسم پيشكش خدمت شاه تقديم كردند.
از آن روز نيروي نظامي اي در ايران تشكيل يافت كه پنجاه سال در تاريخ معاصر دخالت كرد، از سركوب مخالفان شاه تا به توپ بستن مجلس شوراي ملي و كودتاي سوم حوت 1299.
همه فرماندهاي اين قشون تا كودتاي سوم حوت از روسها بودند. حقوق فرماندهان روسي و ايراني با همديگر تفاوت زيادي داشت و بسيار نامتعادل بود. در طول پنجاه سال اين گروه نظامي از سازمان يافته ترين و مرتب ترين قشون ايران به حساب مي آيد. البته با حضور فرماندهان روسيش از مداخله گرترين نيروهاي خارجي با ظاهري ايراني بود. بسياري از سياستهاي دولت روس در ايران از طريق اين قشون اعمال مي شد. حتي بسياري از افسران بعدي دوره رضاشاهي از بين همين قزاقان ايراني انتخاب شدند.
لرد كرزن كه به عنوان خبرنگار روزنامه تايمز سالها قبل از وزارت خارجيش در ايران حضور داشت روزهاي اوليه تشكيل اين قشون را گزارش كرده است: "مخارج يك بريگاد قزاق كه مركب از 54 نفر صاحب منصب و گروهبان و 600 نفر تابين بوده از روي بودجه اي كه يك سال از نهم ماه مارس 1882 تا نهم مارس 1883 روسي مطابق با نوروز 1299 تا نوروز 1300 هجري قمري تهيه شده به شرح زير است:
مواجب عده مزبور 036/28 تومان جيره براي 600 نفر تابين 760/8 تومان قيمت لباس 600 نفر 350/4 تومان تعميرات ابنيه قزاقخانه 800 تومان سوخت چراغ 600 تومان مخارج اردو 400 تومان مخارج متفرقه 1000 تومان
مواجب صاحب منصبان و عليق آنها 446/59 تومان 090/7 تومان
536/66 تومان
در اين شماره از ماهنامه بهارستان تعدادي عكس از فرماندهان قزاق و مانور نيروهاي قزاق به نمايش درآمده است.
|
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |