|
سخن گفتن از فين كاشان
بي اختيار انسان را به ياد حمام فين و ياد مردي از زمره نيكان و
اصلاحگران (ميرزاتقي خان اميركبير) مي اندازد. بزرگ مردي كه جان بر سر
اصلاح امور كشوري كه به آن عشق مي ورزيد نهاد.
فين با باغ تاريخي مصفاي
اعجاب انگيزش، با چشمة سليمانيه كه به طرز شگفت انگيزي از دل زمين مي
جوشد، با موزه هاي مملو از آثار ديدني، با درختان انجير، انار، زردآلو
و طبيعت زيبا در نزديكي كاشان جلوه أي خاص به كوير بخشيده است.
قدمت روستاي فين به
اعصار كهن بازمي گردد و براساس باوري “جمشيد“ از پادشاهان اساطيري چشمه
و كاريز سليمانيه فين را از دل زمين به درآورده است و “گشتاسب“ باني
آبادي فين بوده است. آثار و بقاياي به جاي مانده از تپه سيلك در كاشان
نشان از ديرينگي سرزميني دارد كه از كهن ترين مراكز استقرار بشر در
فلات مركزي ايران به شمار مي آيد.
باغ
تاريخي فين
باغ فين با درختان كهن،
برجهاي قديمي، استخرها و جويباران متعدد و فواره هاي طبيعي (معروف به
فواره هاي سليماني) يكي از زيباترين تفرجگاههاي باستاني ايران به شمار
مي رود. معماري بناهاي معروف به شاه عباسي، فتحعلي شاهي و كريمخاني كه
در گوشه و كنار اين باغ به جاي مانده و همچنين حمامهاي معروفش تلفيقي
از معماري سه دورة صفويه، زنديه و قاجاريه است. بناهاي اين باغ عبارتند
از:
1.
سر در ورودي و برج و باروي آن
2.
شترگلوي صفوي در وسط باغ
3.
شترگلوي فتحعلي شاهي و اتاق شاه نشين در جنوب شرقي باغ
4.
موزه در غرب باغ
5.
حمامهاي كوچك و بزرگ و كتابخانه در شرق باغ
در حمام كوچك اين
باغ بود كه اميركبير صدراعظم دانا و باكفايت ايراني قرباني بي كفايتي
سردمداران قاجاريه مي شود.
گرمابة خونين اتابك
را بنگر
گويي كه هنوز از غم او اشك فشان است
هر رخنة ديوارش
گويي كه دهاني است
كاندر حق دژخيمش نفرين به زبان است
(ملك الشعراي بهار)
|
نماي خياباني باغ
فين كاشان |
چشمه سليمانيه فين
سرچشمه فين بين كه در آن
آب روان است
نه آب روان است كه جان
است و روان است
گويي به شمر(1) موج زند
گوهر سيال
يا آنكه به هر جدول،
سيماب روان است
آن آب قوي بين كه بجوشد
ز نك حوض
گويي كه مگر روح زمين در
غليان است
(ملك الشعراي بهار)
سرچشمه آب شفاف و جويبار
زلال روستاي سرسبز و زيباي فين در نوع خود كم نظير و ازجمله شاهكارهاي
شگفت انگيز طبيعت است. آب چشمه فين از بن صخره هاي كوه و شكاف تخته
سنگها از دل زمين مي جوشد و به حوض و استخري مي ريزد و از آنجا در
آبگيرها و جدولهاي زيباي باغ جريان مي يابد و در گذر از خيابانهاي
سرسبز و خرم باغ به آبادي مي رسد و باغستانهاي انجير و انار را سيراب
مي سازد.
موزه
باغ فين
بعد از انتصاب علي محمد
نظام الدوله صدري اصفهاني داماد فتحعلي شاه به حكومت كاشان به دستور وي
در جبهة غربي باغ بنايي به منظور حرمسراي دروني ساخته شد كه بعدها به
خلوت نظام الدوله معروف شد در سال 1337 شمسي بر بقاياي اين ساختمان
بناي موزه برپا شد كه داراي دو قسمت است
1.
بخش باستانشناسي
2.
بخش مردم شناسي
اين موزه غرفه هاي
متعددي دارد كه هر يك جلوه أي خاص از هنر، فرهنگ و تاريخ ايران را به
تصوير مي كشد مانند غرفه اشياء ماقبل تاريخ نمونه ظروف سفالي شوش متعلق
به هزارة دوم قبل از ميلاد. غرفه آثار خطي و مينياتور نمونه قرآن خطي
پوست آهو مربوط به عصر ائمه اطهار (ع). غرفه سكه نمونه سكه دوران
اشكاني و ساساني. غرفه فرمان و مهر شاهان
|
سر در موزه ملي
كاشان-باغ فين كاشان |
مراسم قالي شويان
يكي از سنن ديرين مردم
فين از قرون اوليه اسلامي تاكنون مراسمي است به نام قالي شويان كه در
نزديك ترين جمعه به روز 17 مهر ماه در مشهد اردهال (2) به ياد شهادت
سلطان علي فرزند امام محمدباقر (ع) برگزار مي شود.
آغاز مراسم بدين ترتيب
است كه چند روز قبل از مراسم سيل جمعيت از پيرو جوان و زن و مرد براي
شركت در اين آيين به مشهد اردهال هجوم مي آورند در صبح اين روز هزاران
تن از فيني هاي چوب به دست (اهالي فين كاشان) در محل چشمة آبي كه در
كنار بقعة شاهزاده سلطان حسين قرار دارد (محل شستن قالي) گرد هم مي
آيند و با شعار يا حسين ياحسين به طرف مرقد سلطان علي بن محمدباقر (ع)
حركت مي كنند و در صحن صفا همراه با سايرين و با حضور چند تن از علماء
و شخصيتهاي مذهبي مراسم را با تلاوت آياتي چند از قرآن مجيد آغاز مي
كنند و در ادامه مردم به نوحه خواني و عزاداري مي پردازند و پس
از دقايقي چند فيني ها چوب به دست يكي از قالي هاي داخل حرم را جهت
شستن از خدام امامزاده تحويل مي گيرند سپس قالي را لوله كرده و بر دوش
مي كشند و با حمايت چوبهاي خود آن را از صحن صفا خارج مي نمايند و در
حالي كه الم و كتل هايي در جلو حمل مي نمايند حسين حسين گويان قالي را
به طرف چشمة آبي كه در كنار بقعه شاهزاده سلطان حسين روان است مي برند
سپس قالي شويان قالي را به آب انداخته چوبهاي خود را به آب زده و قالي
را خيس مي كنند و بعد از دقايقي چند در حالي كه قالي خيس را در پناه
چوبهاي خود سر دست گرفته اند حسين حسين گويان به طرف محل برگزاري مراسم
(مرقد سلطان علي بن محمدباقر (ع) برمي گردند و در ايوان سرداري (در
ورودي به حرم) به خدام تحويل مي دهند هنگام تحويل قالي مراسم به اوج
خود مي رسد قالي شويان يك پارچه شور و هيجان بر سر و روي خود مي زنند
زيرا دلشان رضا نمي دهد كه قالي را تحويل دهند و پس از دقايقي عزاداري
مراسم پايان مي پذيرد.
اين قالي سمبل جنازة
مطهر امامزاده است و قالي شويان همانند جسدي كه مي خواهند
به خاك بسپارند دل نمي پوشند كه قالي را (جنازه را) تحويل دهند و در
طول مراسم حمل قالي غير از اهالي فين هيچ كس ديگري حق دست زدن به قالي
را ندارد و تنها با عزاداري و سينه زني مي توانند جمع قالي شويان را
همراهي كنند.
|
مراسم قالي شويان
مشهد اردهال كاشان |
|
|
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. حوض كوچك
2. روستاي مشهد اردهال
در حومه شهرستان كاشان و جزء دهستان اردهال مي باشد اين
روستا در 42 كيلومتري غرب كاشان بين حصاري از يك سلسله كوه به نام
اردهال و روي تپه اي واقع شده است.
|
