موسسه
مطالعات تاريخ معاصر ايران WWW.IICHS.ORG
» پير چک چک
آسيه آل احمد
aleahmad@www.iichs.org
استان يزد مجموعه‌هاي بي نظير ابنيه‌هاي ديني را در خود جاي داده است. برخي از اين مجموعه‌ها مربوط به اقليت زرتشتيان مي‌باشد که شامل دخمه‌ها، آتشکده‌ها و پيرانگاهها (محل زيارت و نيايش زرتشتيان) است.
يکي از پيرانگاههاي مهم زرتشتيان پير سبز يا پيرچک چکو در شمال شرقي جاده يزد به اردکان در ميان کوه واقع شده است. زرتشتيان اين مکان را پيرسوز مي‌گويند و در روز خاصي در سال اکثر زرتشتيان در اين مکان مذهبي براي عبادت دور هم جمع و به نيايش مي‌پردازند. در اين بنا چندين صفه، اتاق و آب انبار براي استراحت زوار به صورت وقف وجود دارد. قديمي‌ترين کتيبه در اين بنا مربوط به دوره ناصرالدين شاه است.
در کتاب فرهنگ بهدينان راجع به اين مکان چنين نوشته است:
زيارتگاهي است در هشت فرسنگي شمال شرقي يزد که مسلمين پير چک چکو خوانند. معروف است که در اينجا مزار حيات بانو است و از انظار مخفي بوده است. شباني در حوالي اين محل مشغول چراندن گوسفندان خود بود ناگهان گوسفندان رم مي‌کنند و فراري مي‌شوند. شبان دست به درگاه خداوند بلند کرد و راه چاره از او طلبيد در حين جستجو تشنه و خسته به کوهي رسيد که آب از آن چکه چکه فرو مي‌ريخت. آبي نوشيد و استراحتي کرد. در عالم خواب مزار پيرسبز به او خواب‌نما شد. از خواب برخاست. گوسفندان را جمع کرد و به شهر برد. بعداً مزار فعلي را ساختند تا حاجتمندان بدانجا برند و مقصود خود بيابند. 1
روايت رايج بين مردم اين است که اين مکان مقدس جايگاه پنهان شدن «حيات بانو»، يکي از شاهدختهاي ساساني مي‌باشد که در هنگام حمله اعراب به اين مکان پناه گرفته و کوه او را درخود جاي مي‌دهد. بعدها چوپاني او را در خواب مي‌‌بيند و شاهزاده به او مي‌‌گويد تا بناي پير سبز را بنيان گذارد. در اين نيايشگاه درخت کهنسالي وجود دارد که به باور زرتشتيان، اين درخت عصاي دختر يزدگرد آخرين پادشاه ساساني است که پس از فرو رفتن در کوه به درخت بزرگي تبديل شده است.
پس از بالا رفتن تعداد زيادي پله به اتاقي نسبتاً بزرگ که در دل کوه قرارگرفته و زيارتگاه اصلي است وارد مي‌شويد که آب به صورت چکه چکه از ديواره کوه به زمين مي‌ريزد. در بين راه تعداد بسيار زيادي تابلوهاي دعا و همچنين کتيبه‌هاي وقف به چشم مي‌خورد که در عکسها نمونه‌اي از آنها ديده مي‌شود.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
پيرچک چک در ميان کوه |
|
|
|
|
|
|
استراحتگاه زوار |
نمايي از بالا |
داخل محوطه |
|
|
|
|
|
در ورودي زيارتگاه |
درخت بالاي زيارتگاه |
قسمتي از پله‌ها |
|
|
|
|
|
شاخه درختي که از کوه |
جاي عود و اسپند |
هفت سين |
|
|
|
|
|
جاده منتهي به پيرچک چک |
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. ايرج افشار، يادگارهاي يزد، تهران، انجمن مفاخر فرهنگي و خانه کتاب يزد، 1374. ج 1، ص 65.
