رضاشاه در تبعيد

رزيتا ميري

25 شهريور 1320ش رضاشاه پهلوي به كناره‌گيري از سلطنت وادار شد و به جاي او فرزندش محمدرضا پهلوي بر تخت سلطنت جلوس نمود. سپس رضاشاه مجبور به ترك تهران و عزيمت به سوي اصفهان شد، پس از آن از طريق يزد و كرمان وارد بندر عباس شد و روز پنجم مهرماه با كشتي محقر پستي به نام ” بندرا“ به اتفاق خانواده، عده‌اي خدمه و منشي مخصوص خود، علي ايزدي خاك ايران را ترك كرد. روز دهم مهر ماه به ساحل بمبئي نزديك شد ولي به دستور دولت انگلستان به جاي توقف در بمبئي با كشتي ديگري به نام ” برمه “ عازم موريس شد، پس از ده روز درياپيمايي كشتي در بندر ” لويي “ لنگر انداخت، سپس رضاخان به اتفاق همراهان با چندين دستگاه اتومبيل به محلي كه براي آنان درنظر گرفته شده بود به ” مُكا “

انتقال يافت . آب و هواي گرم و شرجي موريس روز به روز رضاخان را ناراحت و بيمارتر مي‌كرد، رضاخان درخواست سفر به امريكاي جنوبي و سپس به كانادا را نمود ولي انگليسيها از خيال فرستادن او به كانادا منصرف شده و تنها موافقت كردند به آفريقاي جنوبي و بندر دوربان يا ژوهانسبورگ سفر كند.

پس از مدتي اقامت در دوربان عازم ژوهانسبورگ شدند. رضاخان پادشاه مستعفي، در ژوهانسبورگ آخرين ماههاي زندگي خود را با اندوه و تلخكامي سپري كرد و با بيماري قلبي كه عارض او شده بود بالاخره در 4 مرداد ماه 1323 درگذشت. تصميم گرفته شد جنازه وي موميايي شود و به جاي ايران به مصر انتقال يابد. بدين ترتيب جنازه وي مدتي در خاك مصر به صورت امانت نگهداري شد و در ارديبهشت 1329 به تهران انتقال يافت و در مقبره‌اي كه در جوار حضرت عبدالعظيم شهرري احداث گرديده بود دفن شد.

منابع و مآخذ :

1. معتضد، خسرو. رضاشاه سقوط و پس از سقوط. تهران، مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران، 1376.

2. پسيان، نجفقلي. از سوادكوه تا ژوهانسبورگ (رضاخان). تهران، نشر ثالث، 1377.

3. عاقلي، باقر. شرح حال رجال سياسي و نظامي معاصر ايران. تهران، نشر گفتار، 1380. ج 1.