كشور ايران به دليل برخورداري
از موقعيت جغرافيايي ويژه خود همواره مورد توجه و تجاوز
كشورهاي مختلفي نظير روسيه، انگلستان و عثماني بوده است.
اين سه كشور از زمان حكومت قاجاريه در سال 1193هـ. ق. جهت
پيشبرد مقاصد خود با هم به رقابت مي‌پرداختند و در زمان
حكومت پهلوي نيز پس از وقوع جنگ جهاني دوم علي رغم اعلام
بيطرفي ايران در سوم شهريور 1320 نيروهاي متفقين به اشغال
ايران پرداختند. اسناد موجود هم دلالت دارد بر نحوه اشغال
خاك ايران توسط دولتهاي انگليس و روسيه با هدف دستيابي به
خاك هندوستان و تحت نفوذ قرار دادن آن كشور از طريق عبور
از مرز ايران و تصرف نقاطي از خاك ايران در نواحي مرزي
مانند مرو، هرات، سيستان و بلوچستان و تقسيم خاك ايران به
دو منطقه سياسي و نفوذي شمالي و جنوبي. همچنين گزارشهايي
از چگونگي اشغال ايران توسط نيروهاي متفقين وجود دارد كه
سبب بروز خساراتي فراوان از جمله قحطي، گراني، ناامني و
خرابي عمارات و كارخانه‌ها بر اين كشور گرديد.
[71 تا
1264ق]
ترجمه
مذاكرات لرد ليستون
در
مورد سياست خارجي روسيه و انگلستان د
ر قبال تصرف
مرو توسط قواي روس و پيامد آن
در
ارتباط با هندوستان
[90 تا
16186ق]
نامه
ميرزا سعيدخان مؤتمن‌الملك وزير امور خارجه به
ناصرالملك سفير ايران در لندن درخصوص مأموريت
مخاطب راجع به مسئله تصرف سيستان و بلوچستان توسط
انگلستان و ممانعت از تصرف هرات توسط قواي افغان
