در
آستانه انقلاب اسلامي
محمود ميرزاحسيني
انقلاب عبارت است از دگرگوني
و تغيير بنيادين و عميق ساختارهاي فرهنگي، اخلاقي،
اقتصادي، حقوقي و سياسي جامعه و جايگزيني آنها با يك نظام
اجتماعي جديد و مترقي داراي ارزشهاي نو، و معمولاً در
نتيجه نارضايتي مردم از سياستهاي كلي نظام حاكم به وقوع
مي‌پيوندد كما اينكه رهبر فرهيخته انقلاب نيز « از بين
رفتن استقلال سياسي، نظامي، فرهنگي، اقتصادي، قتل
آزادي‌خواهان، ايجاد خفقان در دانشگاه و حوزه، سركوب
فعاليت‌هاي سياسي، تشكيل حزب واحد رستاخيز و ساواك و
افزايش قدرت مطلقه شاه را به عنوان علل اصلي قيام مرم» بر
ضد حكومت پهلوي مي‌دانستند؛ حكومتي كه از سال 1332 به بعد
عملاً با اتخاذ ديكتاتوري و به حاشيه راندن قانون اساسي
(كه حركت‌هاي سياسي امام راحل منجمله تحريم رفراندوم و
قيام 15 خرداد را در پي داشت) به استبداد مطلق گراييد و در
بعد فرهنگي نيز به گسترش مراكز فساد و ترويج آن در
رسانه‌هاي جمعي، انجام اقدامات ضد ارزشهاي اسلامي و غيره
پرداخت، ضمن آنكه با در پيش گرفتن سياستهاي نادرست
اقتصادي به افزايش هر چه بيشتر اختلاف طبقاتي، تورم و بروز
مشكلات ديگر دامن زد. در اين شرايط مساعد، جرقه مورد نياز
وقوع انقلاب با چاپ مقاله‌اي اهانت‌آميز در مورد امام
خميني (ره) در 17 دي ماه 1356 زده شد كه حركت اعتراضي مردم
به مساجد و منازل علما را به دنبال داشت. اين قيام خودجوش،
از جانب رژيم به مخالفت با اصلاحات ارضي و آزادي زنان
تبليغ و به خون كشيده شد و برگزاري مراسم بزرگداشت شهدا در
شهرهاي مختلف كه منجر به شهيد شدن گروههاي ديگري از اقشار
مختلف مردم در جريان تظاهرات گرديد، درگيري‌هاي تازه و
وقايعي از جمله فاجعه 17 شهريور را به دنبال داشت.
به اعتبار اسناد موجود، به
دنبال واقعه 17 دي، شخصيت‌هاي حقيقي و حقوقي به محكوميت و
اعلام جرم عليه روزنامه مذكور پرداختند و انديشمندان،
مقامات، وزرا، و ... با طرح نابساماني‌ها و علل
نارضايتي‌هاي مردم، به ارائه توصيه‌هايي به شاه و
نخست‌وزير با هدف آرام نمودن كشور و حفظ شاه مبادرت
ورزيدند و نظام تدابيري اتخاذ نمود
كه اسناد پيوست منعكس كننده اغلب آن
تمهيدات بدين قرارند: انتخاب نام مستعار براي خاندان
سلطنت، تجديد فعاليت مطبوعات آزادشده، عدم واگذاري پست‌هاي
حساس به بهائيان، مبارزه با فساد، اطعام ضعفا، اجراي قانون
اساسي، تغيير مسئولين و تغيير كابينه و ... . اما نه اين
تمهيدات و نه شدت عمل در برابر تظاهرات و اعتصابها و
برقراري حكومت نظامي، كوچكترين اثري در حركت انقلابي مردم
به جا نگذاشت چرا كه آنان انديشه‌اي جز بازگشت رهبر فقيد
انقلاب از تبعيد و ساقط شدن رژيم در سر نداشتند.
|
 |
 |
|
41 و
40-245-145د
بخشنامه
سپهبد بدره‌اي فرمانده گارد شاهنشاهي مبني بر
دستور استفاده از اسامي مستعار مذكور در سند
(منجمله فريدون و مريم در مورد شاه و فرح) براي
خاندان سلطنت به هنگام انجام مكالمات تلفني
|
|
|
 |
 |
|
11 و
10-121-3-4513 ش
متن اعلام
جرم منوچهر مسعودي وكيل دادگستري بر عليه دادستان
تهران به خاطر عدم تعقيب كيفري نويسنده و مدير
روزنامه اطلاعات به اتهام ايراد تهمت به آيت‌الله
خميني، ارجاع تخلف مخاطب به دادسراي انتظامي قضات
|
|
|
 |
 |
|
4-98-134م
دستور
جعفر شريف امامي نخست‌وزير به صمديان‌پور رئيس
شهرباني جهت برچيدن كليه قمارخانه‌ها و كازينوهاي
كشور |
4-3246-4513ش
صورتجلسه
هيئت وزيران حاوي موضوعاتي از قبيل بي اعتمادي
مردم به رسانه‌هاي خبري رژيم، احتساب تعطيلي عيد
فطر به عنوان تعطيل رسمي براي كارگران
|
|
 |
 |
|
|
88-32-849 ن
پيش‌نويس
نامه هوشنگ نهاوندي وزير علوم به شريف امامي :
اظهار نارضايتي از ناكام ماندن طرح استقلال
دانشگاهها، ضرورت بنيادي (و نه تاكتيكي) بدون
سياست مبارزه با فساد و عوامل آن، لزوم اجراي
قانون اساسي و جبران بي‌عدالتي‌هاي ناشي از عملكرد
غلط مسئولان، ابراز مخالفت با حل مسائل جامعه از
طريق اعمال خشونت. |
|
 |
 |
|
8 و 7-
157-7
نامه حسين
فرشيد معاون وزير مشاور نخست‌وزيري به ازهاري
نخست‌وزير دائر بر اطعام صدها تن از اهالي شهر ري
در طول شبهاي رمضان، مشكل بودن تغذيه عده‌اي از
ساكنين جنوب شهر در ماههاي محرم و صفر با روزانه
يك وعده غذاي گرم بنابه پيشنهاد مقدم رئيس ساواك
به هدف خرسندي مردم از رژيم |
|
|
 |
 |
|
5-157-7
نامه عليقلي
اردلان وزير دربار به غلامرضا ازهاري نخست‌وزير
مبني بر موافقت شاه با اطعام بي سر و صداي ساكنين
جنوب شهر توسط دولت |
106-4-115ز
تلگراف
اسد همايون كاردار سفارت ايران در واشنگتن به
اردشير زاهدي دائر بر درخواست ملاقات باربارا
والترز (از شبكه
ABC)
با شاه به واسطه دريافت خبري به طور خصوصي از
اينتليجنت سرويس مبني بر پايان يافتن حكومت شاه تا
پايان هفته |
|
 |
 |
|
|
107-14-115ز
تلگراف
اسد همايون كاردار سفارت ايران در واشنگتن به
وزارت امور خارجه دائر بر درخواست اظهارنظر در
مورد استنكاف سركنسولگري ايران در نيويورك از صدور
ويزا براي 85 عضو دانشگاه بين‌المللي ماهاريچي
مشتاق سفر به ايران به منظور رايزني براي ايجاد
آرامش در كشور |
|
 |
 |
|
7219-
504-145د
قرار
ملاقات محمد باهري، اميدي و سليمان بهبودي با
محمدرضا پهلوي در 26 دي ماه 1357
|
3/630 تا
1/630
نامه
شاپور بختيار، كريم سنجابي و داريوش فروهر به
محمدرضا شاه مبني بر مسئول دانستن وي در قبال
وضعيت بحراني كشور در زمينه‌هاي اقتصادي، سياسي،
اجتماعي و توصيه به : ترك حكومت استبدادي، عمل به
قانون اساسي، ايجاد حكومتي متكي به آراء اكثريت
مردم و احترام به اعلاميه جهاني حقوق بشر براي
نجات كشور |
|
 |
 |
|
3/تا 1/2127
پيش‌نويس
نامه علي اميني به محمدرضا
پهلوی مشعر بر
نابساماني اوضاع كشور، عدم توفيق در اصلاحات ارضي
و صنعتي شدن كشور به استناد اظهار مخاطب دائر بر
نايل نشدن به پيشرفت مورد انتظار پس از انقلاب
سفيد بنابه شواهد مندرج در نامه، جفا به روحانيت،
توسعه بروكراسي به جاي انقلاب اداري، ضرورت بهره
جويي از حركت اعتراض‌آميز و اصلاح طلبانه مردم جهت
اعتمادسازي |
|
|
