» کتابخانه عمومي استاد کامبوزيا

آسيه آل احمد

aleahmad@www.iichs.org

استان سيستان و بلوچستان دومين استان از جهت وسعت در ايران است. با بالاترين نرخ رشد جمعيت، جمعيت شهر زاهدان جوان است و بيشتر گروه سني 15 تا 24 سال است. با اين مقدمه بسيار کوتاه اين تصور پيش مي‌آيد که در اين استان يا حداقل در مرکز اين استان، شهر زاهدان مراکز فرهنگي متعدد براي سرگرمي و آموزش اين جوانان وجود داشته باشد. متأسفانه مرکز قابل توجهي ديده نمي‌شود. تنها در کيلومتر 15 جاده زاهدان خاش کتابخانه‌اي منحصر به فرد در اين منطقه وجود دارد که مانند درياچه‌اي در ميان کوير است. کتابخانه اميرتوکل کامبوزيا.

امير توکل کامبوزيا پسر مشيرالديوان درسال 1283 ه.ش در تهران متولد شد. اصليت او از کردهاي زعفرانلوي ساکن قوچان بود. او تحصيلات خود را در تهران و مشهد انجام داد سپس راهي تاشکند شد و به هنگام انقلاب روسيه به ايران بازگشت. سپس به ژاندارمري که زير نظر کلنل محمدتقي خان پسيان بود وارد شد. کلنل او را به رياست تلگراف‌خانه منصوب کرد. پس از کشته شدن محمدتقي خان و به علت نزديکي کامبوزيا با او به حکم رضا خان به سيستان و بلوچستان تبعيد شد. 

کامبوزيا از اين تبعيد استفاده کرد و شروع به سازندگي و آباداني در دل کوير لم يزرع کرد و بهشتي را در اين منطقه به وجود آورد که به کلاته کامبوزيا شهرت دارد و اهالي را براي سرگرمي وتفريح به آنجا مي‌کشاند. او کتابخانه بزرگ خود را در اين منطقه قرار داده است اگرچه از شهر دور و کمتر مورد توجه متوليان اموراست ولي تلاش اين مرد را با تمام محروميتها در اين ريگستان بيشتر نشان مي‌دهد.

کتابخانه او از بزرگترين و کاملترين کتابخانه‌هاي استان است. کتابدار و متولي اين کتابخانه دختر او است که در همان مکان نيز زندگي مي‌کند. وقتي وارد کتابخانه مي‌شويد سنگ قبري در ميان ميزهاي مطالعه توجه شما را جلب مي‌کند. آنجا آرامگاه اوست که در ميان کتابهايش آرميده و بي اختيار به او اداي احترام مي‌کنيد.