» مسجد خانم

آسيه آل­احمد

aleahmad@www.iichs.org

خاندان ذوالفقاري يکي از مشهورترين و پرنفوذترين خانواده‌هاي شهر زنجان هستند که تا انقلاب اسلامي در منطقه قدرت را در دست داشتند و آثاري از خود در اين شهر به جا گذاشته‌اند. از جمله اين يادگارها مسجد خانم است که متعلق به جميله خانم ذوالفقاري در سال 1322هـ. ق ساخته شده است. اين مسجد در بافت قديمي شهر زنجان در محله فخيم‌الدوله قرار گرفته است .

شکل ظاهري گلدسته‌هاي اين مسجد با ديگر مساجد متفاوت است به طوري که گلدسته‌ها کوتاه و پهن و با تلفيقي از آجر و کاشي تزئين شده است. رنگ کاشيها فيروزه‌اي، زرد و سياه مي‌باشد. پس از عبور از هشتي که سقفي کاشيکاري دارد به حياط اين مسجد وارد مي‌شويم صحني کوچک ولي بسيار با صفا و قشنگ حوضي در وسط و درگوشه‌هاي آن چهار باغچه قرارگرفته است با چندين درخت و گل. دو طرف اين حياط اتاقهايي (حجره) است که محل زندگي طلاب علوم ديني در قديم بوده و در آن زندگي مي­کرده‌اند. البته در حال حاضر استفاده‌اي از آن نمي­شود. داخل مسجد محراب بسيار زيبايي دارد که کاشيکاري آن نشان از سليقه‌اي زنانه است  با رنگهاي سفيد، صورتي و سبز . در داخل حياط نيز اين تنوع رنگ ديده مي­شود اکثر کاشيها زرد، صورتي، سفيد و سبز است و يک شيريني خاصي به محيط داده است.  

ورودي مسجد و گلدسته‌ها	سقف هشتي	سردر ورودي
نمايي از حياط	نمايي از حجره‌ها	محراب

در وقف‌نامه اين مسجد که در22محرم 1326هـ.ق نتظيم شده اين بانو دخترش قمرتاج خانم را به عنوان اولين متولي معرفي کرده است.

کاشيکاري محراب	داخل مسجد	کاشيکاري با شکل ساعت
نمونه کاشيکاري حياط	نمونه‌اي از کاشيکاري	کاشيکاري