» مسجد جامع نائين

آسيه آل­احمد

مسجد جامع نائين از قديمي­ترين مساجد ايران است و زمان ساخت آن دقيق مشخص نيست برخي آن را به زمان خلافت عمرابن عبدالعزيز ¹ نسبت داده‌اند. پروفسور پوپ ساختمان مسجد را به سال 350 هـ.­ق و آندره گدار فرانسوي آن را به حکومت ديلميان منسوب مي کنند. ² اين مسجد در محله قديم شهر نائين واقع شده است که در اطراف آن منزل پيرنيا و نارين قلعه (نارنج قلعه) است که قدمتش به دوره قبل از اسلام حدود اشکانيان و ساسانيان مي­رسد و اکنون تل خاکي بيش از آن باقي نمانده است.   

 

تزئينات سر مناره		ايوان با تزئينات آجرکاري	نماي بيروني از شبستان
شبستان تابستاني		ستونها و طاقهاي ضربي شبستان	سنگ مرمر کف حياط

مسجد نائين در اوج سادگي بسيار زيبا است. شکل ظاهري مسجد مربع شکل داراي يک حياط مرکزي نسبتاً کوچک است که در اطراف آن ايوان و شبستانها با ستونهاي کوتاه و طاقهاي هلالي قرار گرفته است. محراب اين مسجد که يکي از زيباترين نمونه‌هاي محراب مساجد ايراني است در ضلع جنوبي مسجد واقع و با گچبري بسيار نفيسي تزئين شده است. در کنار اين محراب منبر چوبي منبت‌کاري شده قرار گرفته که تاريخ آن متعلق به سال 711هـ . ­ق است و داراي 5 متر ارتفاع مي­باشد که با خط ثلث نيز بر روي آن آياتي از قرآن، نام واقف، هنرمند و تاريخ ساخت آن ذکر شده است. در زير صحن مسجد شبستاني قرار دارد با سقفي کوتاه که بيشتر در تابستان از آن استفاده مي کردند. نور اين قسمت از سنگهاي مرمري است که در کف حياط قرار گرفته و نور ملايمي را به اين شبستان منتقل مي­کند. مصالح اصلي اين مسجد آجر وگچ است. تزئيناتش چيدمان آجرها در طرحهاي مختلف و گچبريهاي بسيار نفيسي است که بر روي محراب و ستونها به چشم مي‌خورد. اين مسجد داراي يک مناره 28 متري است که شکل ظاهري آن با مناره‌هاي دوره سلجوقي متفاوت است. ³

گچبريهاي محل محراب و منبر
		منبر منبت‌کاري شده	نمونه‌اي از آجرکاري سقف
محل روشنايي شبستان زيرين			نمايي از مناره و سر در