» روستاي کندوان

آسيه آل احمد

aleahmad@www.iichs.org

حدوداً دو سال پيش گشايش هتلي را در روستاي کندوان ازتلويزيون پخش کردند که علاوه برهتل به معرفي منطقه و روستاي فوق پرداخته بود بسيار ديدني و جذاب روستايي ازتوابع اسکو درآذربايجان شرقي، در ميان کوهپايه‌هاي سهند، که تمامي خانه‌هايش مخروطي شکل و کله قندي بود که از مواد آتشفشاني در طي هزاران سال به وجود آمده بود که بعدها اهالي آنها را براي زندگي خود به شکل امروزي درآورده و در آن زندگي مي‌کنند.

آبان ماه امسال در سفري که به تبريز داشتم به روستاي کندوان که حدوداً 50 کيلومتري جنوب غربي تبريز است، رفتم. حدوداً 1يا 2 ساعت راه کوهستاني و تماشايي، بعد از کلي پيچ وخم  به کف دره رسيديم. رودخانه‌اي عريض درميان دو کوه قرار داشت که در سمت چپ روستاي کندوان با آن خانه‌هاي کله قندي‌اش خودنمايي مي‌کرد و در سمت راست نيز کوهي ديگر با طبيعتي بي نظير، انتهاي جاده يعني مستقيم هم بن بست بود. تبريزيها و اهالي اسکو که فاصله بسيار کمي با اين روستا دارند مي‌گويند: اينجا ييلاقشان است و براي گردش و تفريح به آنجا مي‌آيند، جايي شبيه به دربند و درکه ما تهرانيها بود چون سمت راست رودخانه پر ازرستوران و جاهاي اقامتي و مغازه‌هاي مختلف قرار داشت.

از راهي که مشخص بود ورودي اصلي روستا است بالا رفتيم ازهمان ابتداي روستا متاسفانه تمام خانه‌ها و مغازه‌ها به سرعت درحال ساخت وساز معماري جديد بود که مي‌توان گفت عملاً منظره اصلي روستا را از بين برده بود و شما بايد مسافتي را بالا مي‌رفتيد تا بتوانيد خانه‌هاي مخروطي شکل و کله قندي بي نظير را که طبيعت درست کرده ببينيد. تمامي روستا پله‌کاني است و همۀ خانه‌ها با پله و پلهايي به يکديگر وصل مي‌شوند و قابل دسترسي هستند. بام هر خانه در ورودي خانه ديگري است و يا کوچه‌اي براي گذر. خانه‌ها عموما داراي دري چوبي کوچک و چند پنجره‌اند و درکنار هر خانه چند در کوچک قرار دارد که از صداهاي داخل آن متوجه مي‌شويد که مرغداني و آغل گوسفندان است. اکثرخانه‌ها چند طبقه هستند و داراي تراس و مي‌توان گفت طبقه اول مربوط به دامها و تنور و طبقات بالايي مسکوني، خانه‌ها داراي يک يا 2 اتاق هستند که درداخل با پله‌اي از هم جدا مي‌شوند. ديوارها و سقف خانه‌ها همگي سنگ کوه است و هيچ مصالح خاصي در آن به کار نرفته است مگر براي ساخت چهارچوبهاي دروپنجره‌ها، ناگفته نماند که بعضي از خانه‌ها نيزسبک قديم و جديد را تلفيق و از فلز براي دروپنجره‌هايشان استفاده مي‌کنند.

ديدنيهاي روستا علاوه بر جاذبه خانه‌هايش، مسجدي بسيار قديمي است که البته در حا ل بازسازي آن هستند، موزه يکي ديگر از مراکز ديدني است که در يکي ازخانه‌ها قراردارد و همان طور که در تصوير مشخص است نمونه‌اي ازمجسمه‌هاي مردم بومي با پوشاکشان و ابزار صنايع دستي و وسايل زندگيشان ديده مي‌شوند همچنين چند خانه که به مغازه صنايع دستي  تبديل شده است که در آنها انواع شالهاي رنگي نخي و ابريشمي، کيفها و زيراندازهاي جاجيم و ... به فروش مي‌رسد. علاوه بر اينها مغازه‌هاي دست فروشي نيز وجود دارد که اکثراً خانمها آن را اداره مي‌کنند و شامل ميوه‌هاي جنگلي به صورت خشک و تازه، همچنين لبنيات وعسل بسيارمرغوب مي‌باشد. از جاذبه‌هاي عمده اين روستا چشمه‌هاي آب معدني مي‌باشد که بسياري از مردم براي استفاده به آنجا مي‌آيند. کندوان مردماني بسيارخوش برخورد و خوش اخلاق دارد و به نظر مي‌رسيد که اکثراً با سواد باشند و فارسي را به خوبي صحبت مي‌کردند.

در کنار روستا با فاصله‌اي کم، ازمجموعه چندين خانه بازسازي شده به همان سبک و اسلوب قديم بسيار شيک و مرتب براي مسافرين هتلي ساخته‌اند، اي کاش تمامي خانه‌هاي آنجا نيز به همان مرتبي تعمير و بازسازي مي‌شدند تا معماري جديد وارد اين روستا نشود. اينجا اگر محلي است براي جذب توريست داخلي و خارجي که همگي به خاطر زيبايي طبيعت نادر آن به منطقه مي‌آيند با اين ساخت وسازها و بهتر است بگويم نامرتبي‌ها به زودي جذابيت خود  را از دست خواهد داد. کابلهاي برقي که اگرچه تمدن است و تمامي مردم حق استفاده از آن را دارند ولي با بي سليقه‌گي تمام در سطح روستا کشيده شده و کثيفي روستا اززباله و نخاله‌هاي ساخت وسازها و... بسيار ديده مي‌شود. اينها همگي رسيدگي ويژه مي‌خواهد.

خوب است بدانيد که نظير اين روستا در جهان يکي در ترکيه (کاپادوکيه) و ديگري در ايالت داکوتاي آمريکاست که اين مورد آخر خالي ازسکنه است و فقط جنبه گردشگري دارد ولي در ترکيه و ايران مسکوني است پس بکوشيم تا آن را حفظ کنيم.

عکس از: آسيه آل احمد

نمايي ازخانه‌هاي روستا
يکي از راههاي ورودي به روستا	ورودي روستا
دالانها که کوچه‌ها و پله‌ها را به هم وصل مي‌کنند	پلهايي که خانه‌ها را به هم متصل مي‌کند	پل شرقي روي رودخانه
کوچه‌اي که سه سبک معماري جديد و ميانه و قديم در آن ديده مي‌شود
کوچه‌اي در کندوان	مسجد روستا در حال تعمير	محراب مسجد
يکي از خانه‌ها که مرکز فروش صنايع دستي است		موزه روستا