 |
| ماهنامه شماره 73 - صفحه 4 |
» آب انبار سردار بزرگ آسیه آل احمد قزوین، شهری آرام با طبیعتی زیبا و قدمتی بیش از هزار سال، دارای مکانهای زیارتی، سیاحتی و تاریخی بسیار است. اگر به کتابهای تاریخی جغرافیایی شهر قزوین نگاهی کرده باشید متوجه می‌شوید که یکی از آثار تاریخی که از قدیم‌الایام تا عصر حاضر در این شهر به وفور دیده می‌شود آب انبار است که علامت بسیاری از شهرهای کم آب ما می‌باشد این شهر حدوداً دارای بیش از صد آب انبار است که یا جنبه عمومی و یا وقفی دارد. یکی از این آب انبارهای معروف آب انبار سردار بزرگ است که در محلۀ راه ری واقع شده که گویا ازمناطق کم آب قزوین بوده است. محل دقیق این آب انبار در خیابان سپه است. ظاهر بيروني این بنا، گنبد بزرگ آجری است که بر بالای آن مخروطی از کاشیهای فیروزه‌ای رنگ بسیار زیبا قرار گرفته که در واقع حکم یکی از بادگیرهای این بناست. ورودی بنا دری جدید از جنس فلز می‌باشد ولی با اولین قدم به داخل، شما وجود تاریخ را حس می‌کنید. مشخصات پاگرد ورودی، کف پوشیده از آجرهای مربع شکل به اصطلاح "نظامی" است، دیوارها تا نیمه با سنگهای دارای نقوشی زیبا تزئین شده و سقف این قسمت از آجرکاری بی‌نظیری که دارای چیدمانی هندسی و رنگ‌بندی بسیارزیبایی است، ساخته شده. این سبک آجرکاری بر روی هلالی ورودی پله‌های آب انبار نیز به چشم می‌خورد. بر روی قسمتی از دیوار کتیبۀ سنگی که تاریخ ساخت آب انبار و تعمیر آن توسط شهرداری بر رویش حک شده است، دیده می‌شود. بعد از این پاگرد به پله ها می‌رسیم. 47 پله که ما را به مخزن اصلی هدایت می‌کند. این راه پله به "راه شیر" معروف است زیرا شیرهای آب در این قسمت قرار گرفته است. در انتهای پله‌ها دست راست با چند پله به مخزن اصلی وارد می‌شویم، این راه در دوره اخیر برای بازدید عموم باز شده است. به گفته راهنمای میراث فرهنگی این بنا بزرگترین آب انبار تک گنبدی ایران است. پلان مخزن، مکعب است در ابعاد 17×17 و ارتفاع 17 متر یعنی گنجایشی برابر 4913 مترمکعب که از سه قنات منطقه قنات خیابان، قنات یخچال و قنات طیفوری پر می‌شده است، 4 بادگیر (هواکش) برای جلوگیری از راکد بودن و همچنین خنکی آب تعبیه شده و 4 شیر آب که سه تای آن در بالای پله‌ها و یکی دیگر در پایین پله‌ها بوده و استفاده از آنها بستگی به ارتفاع آب داشته است. این بنا به دست دو برادر به نامهای محمدحسن خان قاجار* ملقب به ساری اصلان و محمدحسین خان قاجار* معروف به سردار ایروانی در سال 1227ه ق ساخته شده است. این دو، فرزندان محمدخان قاجار، بیگلربیگی ایروان بودند که در جنگهای ایران و روس زمان فتحعلیشاه از خود رشادتهای بسیار نشان داده‌اند. معروف است که ساخت این آب انبار و آب انبار دیگری به نام سردار کوچک و مدرسه‌ای به نام مدرسه سردار به علت نذر آنان برای پیروزی در این جنگها بوده است. اگرچه پیروزی نصیب ایران نشد ولی آنان به عهد خود وفا کردند. این بنا در سالهای 1313 و 1357 ش توسط شهرداری مرمت شده، گویا این آب انبار تا دهه 40 مورد استفاده مردم بوده است. در حال حاضر این مکان زیرنظر میراث فرهنگی است. بر روی دیوارهای داخل بنا، تابلوهای راهنما براي معرفی دو برادر و همچنین تصاویر آثار تاریخی استان قزوین نصب شده است. همچنین یک اثر هنری در مخزن آب انبار بر روی دیوار نصب شده است که دوره ساخت آن را متوجه نشدم، شاید نمادی از جنگاوری این دو سردار باشد. عکس از: آسيه آل احمد
نمای خارجی گنبد مخروطی بالای گنبد با کاشی کاری فیروزه ای آجرکاری سقف ورودی تصویری نمادین از جنگآوری سردار سقف ورودی سنگهای تزئینی دیوار سنگهای تزئینی دیوار نمونه ای از سنگهای تزئینی دیوار نمونه ای از سنگ دیوار کتیبه سال تاسیس آجرکاری سردر راه پله راه شیر و آجرکاری سقف پله های ورودی به مخزن سقف سقف گنبد سقف و بادگیرها محل اصلی ورود آب محل ورودی آب یکی از طاق ضربیهایی که گنبد روی آن بنا شده است یکی از طاق ضربیهایی که گنبد روی آن بنا شده است محمدحسین خان سردار تابلوی راهنمای آب انبار تابلوی راهنمای مدرسه سردار ________________________________ |
ارسال به دوستان
نسخه قابل چاپ
