» تقدير

قسمت خود، خود بريدي تو ز جهل     قسمت خود را فزايد مرد اهل

تو به علّت ناداني نصيب و بهرۀ خود را قطع کردي، چنانکه انسان لايق، بهره و نصيب خود را مي‌افزايد و تکامل مي‌بخشد. حاج ملّا هادي سبزواري در پاسخ به اين ايراد که هيچ چيز بدون مشيت الهي در اين جهان پديد نمي‌آيد چنين مي‌گويد: تقدير بر دو نوع است، يکي تنجيزي و ديگري تعليقي، تقدير تنجيزي، محتوم و قطعي است و هيچ گونه تخلّف و تغييري در آن راه ندارد. چنانکه آيات قرآني نيز بدين امر تصريح دارند. امّا تقدير تعليقي، به اراده و مشيت انسانها بستگي دارد. يعني معلّق به خواست آدمي است. قبلاً معلوم شد که حضرت مولانا به اختيار انسان در افعال خود عقيده دارد. رجوع شود به بيت (1465 ـ 1463) دفتر اول.

منبع: کريم زماني، شرح جامع مثنوي معنوي، تهران، انتشارات اطلاعات، 1380، دفتر دوم، ص 694.