ماهنامه شماره 33 - صفحه 1
 

 

  

» قزاقها

 

جلال فرهمند

farahmand@www.iichs.org

 

در حقيقت بعد از سلسله صفويه كه ايران داراي قشوني منظم بود، اثري از اين ارتش ديده نمي شود. هرچند عباس ميرزا در طي جنگهاي ايران و روس سعي در تجديد قواي ايران داشت ولي چون اين كار كاملا بر علائق فردي وي استوار بود پس از مرگش كسي پي گير آن نشد و ته مانده اين ارتش منظم نيز از هم پاشيد. از آن پس ارتش ايران ظاهري منظم داشت ولي اردوهاي دولتي بر پايه نيروهاي نامنظم عشايري استوار گرديد كه بر هيچ نظم و ديسپليني استوار نبود. ناصرالدين شاه كه طولاني ترين دوره پادشاهي را داشت پس از جنگهاي اوليه اش در هرات هرچند سعي در احياي ارتش ايران داشت ولي ديگر براي بنيه مالي ايران از سويي و روحيه سران ايران چيزي باقي نمانده بود كه اين كار صورت گيرد، ولي جرقه هايي موجب آن مي شد كه قكر تشكيل قشون متحدالشكل در فكر شاه جوانه زند. يكي از اين جرقه ها سفرهاي سه گانه ناصرالدين شاه به فرنگ بود. در سفر اول تماشاي قشون منظم اطريش هوش از سر شاه برد. و در سفر دوم نظم و ترتيب قشون روس و خصوصا نوع قزاق آن تفنني جديد براي شاه بود.

 

وي سريعا از مقامات روسي درخواست كرد كه مربياني براي تشكيل قشون قزاق به ايران بفرستند. روسها هم از خدا خواسته همراه افسران قزاق خود يك آطرپاد توپخانه نيز به رسم پيشكش خدمت شاه تقديم كردند.

 

از آن روز نيروي نظامي اي در ايران تشكيل يافت كه پنجاه سال در تاريخ معاصر دخالت كرد، از سركوب مخالفان شاه تا به توپ بستن مجلس شوراي ملي و كودتاي سوم حوت 1299.

 

همه فرماندهاي اين قشون تا كودتاي سوم حوت از روسها بودند. حقوق فرماندهان روسي و ايراني با همديگر تفاوت زيادي داشت و بسيار نامتعادل بود. در طول پنجاه سال اين گروه نظامي از سازمان يافته ترين و مرتب ترين قشون ايران به حساب مي آيد. البته با حضور فرماندهان روسيش از مداخله گرترين نيروهاي خارجي با ظاهري ايراني بود. بسياري از سياستهاي دولت روس در ايران از طريق اين قشون اعمال مي شد. حتي بسياري از افسران بعدي دوره رضاشاهي از بين همين قزاقان ايراني انتخاب شدند.

 

لرد كرزن كه به عنوان خبرنگار روزنامه تايمز سالها قبل از وزارت خارجيش در ايران حضور داشت روزهاي اوليه تشكيل اين قشون را گزارش كرده است:

 

"مخارج يك بريگاد قزاق كه مركب از 54 نفر صاحب منصب و گروهبان و 600 نفر تابين بوده از روي بودجه اي كه يك سال از نهم ماه مارس 1882 تا نهم مارس 1883 روسي مطابق با نوروز 1299 تا نوروز 1300 هجري قمري تهيه شده به شرح زير است:

 

 

مواجب عده مزبور

28/036 تومان

جيره براي 600 نفر تابين

8/760 تومان

قيمت لباس 600 نفر 

4/350 تومان

تعميرات ابنيه قزاقخانه 

800  تومان

سوخت چراغ 

600  تومان

مخارج اردو

400  تومان

مخارج متفرقه

1000 تومان

مواجب صاحب منصبان و عليق آنها
59/445 تومان
7/090  تومان
 

 

 

66/536 تومان

 

در اين شماره از ماهنامه بهارستان تعدادي عكس از فرماندهان قزاق و مانور نيروهاي قزاق به نمايش درآمده است.

 

     

ژنرال كاساكووسكي

پالكونيك دومونتويچ اولين افسر قزاق مأمور در ايران (1879 ميلادي)

از چپ به راست: ميرپنج غلامرضا خان، محمدباقرخان سردار موثق، محمدصادق خان سردار مخصوص، محمدباقر خان سردار موفق، واوبلسكي، سردار اسكندر خان رئيس آتاماژور، سروان محمدحسين خان آيرم آجودان

     

10702-3

پالكونيك چرنوزنف رئيس مدرسه قراقخانه

10701-3

     

10705-3

10700-3

10704-3

     

   
 

10703-3

 

    

 

                                               
ارسال به دوستان    نسخه قابل چاپ
نام:                  
*رايانامه( Email):
موضوع:
* نظر شما:


 
 
www.iichs.org