» حمام ظهيرالاسلام

(آقا نقي)

مختار حديدي

حمام ظهيرالاسلام يكي از حمامهاي قديمي اردبيل محسوب مي شود. با اينكه نام قديمي آن ظهيرالاسلام است ولي در حال حاضر با نام آقا نقي شناخته مي شود. آقا نقي از رجال دوره قاجار است كه در سال 1297 به لقب مؤتمن الرعايا منصوب گرديد و محله آقا نقي در نزديكي عالي قاپو و اين حمام نيز به نام اوست.

حمام آقا نقي از حمامهاي وقفي به آستان بقعه شيخ صفي الدين به شمار مي رود. در آزمايشهاي ترمولوميسناس، كه از آجرهاي حمام در پنج نقطه انتخاب و انجام شده است تاريخ اوليه حمام به قبل از دوره صفوي مي رسد و مشخص است كه عملكرد آن تا عصر پهلوي حفظ شده بود. ساختار حمام در دو مرحله كاملاً متفاوت و با فاصله زماني حدود 200 سال انجام شده است.

1. اين بنا داراي ساختمان كوچكي بوده است كه همان قسمت چال حوض فعلي است و در حدود 650 سال قبل ساخته شده است. قسمتي كه اكنون به عنوان گرمخانه مردانه نامگذاري مي شود بعداً و در تاريخي حدود 200 سال بعد به ساختمان حمام افزوده شده است.

2. در محل حمام فعلي قبلاً حمام يا بناي ديگري بوده كه مربوط به حدود 65 سال قبل است. حدود 400 سال پيش با تخريب آن بنا و استفاده از آجرهاي آن، قسمت زنانه حمام ساخته و با استفاده از آجرهاي ديگري حمام تكميل شده است.

اين حمام تا سال 1350 هجري شمسي همچنان مورد استفاده قرار مي گرفت و متشكل از سربينه، هشتي، گرمخانه و چال حوض است و در بهمن 1378 پس از بازسازي به عنوان موزه مردم شناسي رسماً افتتاح شد.

---------------------------------------

1- بروشور حمام ظهيرالاسلام (سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري)

2- مجموعه راهنماي جامع ايرانگردي (استان اردبيل)

 تصاوير: جلال فرهمند