» خاندان متشتت
جلال فرهمند
farahmand@www.iichs.org
شاه با گشادهدستياش دوستان و مهمانان خارجي زيادي داشت كه سالي چندين بار با دعوت و بي دعوت به ايران ميآمدند و چندين روز و يا چند هفته ميماندند.
در اين ميان از پادشاهان مخلوع آلباني و يا يونان تا شاه متزلزل اردن قرار داشتند. شايد عنايت خاصه شاه به پادشاهان سابق جهان يا باقيماندگان آنان، علاقهاش به حفظ سلطنت شاهنشاهي در جهان باشد كه خود يكي از آخرين آنان بود.
گل سرسبد اين مسافران و مهمانان خوانده يا ناخوانده ملك حسين بود. شاهي كه تاج خاندان سلطنتش از سوي انگليس به خاطر خوش خدمتي جدش شريف حسين در كنار راندن عثماني بر منطقه شامات به دست آمده بود.
قدرت ملك حسين از ابتداي بر تخت نشستنش (1952) متزلزل بود. حضور در كنار اسرائيل و دول عربي دمدمي مزاجي چون عراق و سوريه و مصر ناصري عامل شكنندگي ملك بود. كشوري بي پول و ثروت و قدرت و محصور بين اين همه مدعي!
ملكي كه پسرعموهايش تا چند سال قبل بر حجاز و عراق حكم ميراندند و طي مدتي كوتاه بر اثر وقايع متعددي سرنگون شدند حال همان سرزمينهاي سابق هاشمي شانه به شانه اردن ميكشيدند و رقيباني جدي براي شاه جوان اردن به حساب ميآمدند. بر اثر همين مسائل و عدم همراهي شاه اردن در جنگهاي متعدد اعراب بر ضد اسرائيل كه گاه به خيانت شبيه بود (همچون قتل و كشتار مبارزان فلسطيني در سپتامبر 1970)، ملك حسين در انزوا قرار گرفت. حتي كمكهاي اقتصادي كشورهاي ثروتمند عرب قطع شد. چراغ سبز شاه به ملك حسين منزوي و اينكه ملك حسين ميدانست شاه چه روابطي با اسرائيل و آمريكا دارد موجب آن شد كه روابط اين دو كشور به صورت گستردهاي تقويت شود. شاه كه خود با اعراب و در رأس آنان مصر و خصوصاً شخص جمال عبدالناصر خصومت داشت اين فرصت را بهترين فرصتي دانست كه ملك حسين را از اردوگاه اعراب به سوي خود جلب كند هر چند كه اين امر ميليونها دلار براي ايران هزينه داشته باشد.
دادن وسايل زرهي و هواپيما از سوي ايران طليعه اين دوستي بود. سفرهاي متعدد ملك حسين به ايران در خاطرات منتشرشده علم خود گوياي اين رابطه است. روابطي كه از حد دوستانه نيز فراتر بود و شايد ميشود گفت به حد خانوادگي رسيده بود.
يكي از اين سفرها در تير 1352 اتفاق افتاد. سفري كه بسيار گرم و مطبوع بود و ظاهراً هيچ اثري از مشكلات نداشت. علم مينويسد: « امروز بعدازظهر [6 تير 1352] ملك حسين به همراه همسرش ملكه عاليه و بچههايش از دو همسر سابق، وارد تهران شدند. در اينجا شاه و شهبانو به آنها ملحق شدند و همگي به سواحل درياي خزر عزيمت كردند.» ولي با مطالعه اسناد به اين مطلب پي ميبريم كه ازدواجهاي متعدد ملك حسين چه آتش نفاقي بين خاندان سلطنت شعلهور كرده بود كه آثارش تا به امروز ادامه يافته است. خواهر ملك حسين يعني « بسمه» با ملكه جديد اختلاف داشت و دختر ديگر ملك يعني زين نيز، همچنين. سفير ايران در اردن در ابتداي سفر خاندان هاشمي به ايران، گزارشي از اختلافات اين خاندان به عرض ملوكانه رسانده بود. خانداني كه در بيرون گرفتار بود و از درون متشتت! در سالهاي اخير نيز بركناري اميرحسن از وليعهدي و جانشيني ملك عبدالله به جاي وي، و پس از مرگ ملك حسين معزول شدن مجدد اميرحمزه از وليعهدي شايد آخرين آن نباشد.
برای خواندن سند اینجا را کلیک کنید (1) (2) (3) (4) (5) (6)
|
|
911-1پ
شاه و ملك حسين در جزيره كيش. از چپ: عليرضا، فرحناز، فرح، ليلا، محمدرضا پهلوي، ملك حسين و رضا پهلوي
|
|
|