» خاطرات عميدي نوري
56/10/13- عصر پريروز جيمي كارتر با خانمش وارد تهران شد، در حالي كه رئيس جمهور سومالي قبلاً به تهران آمده بود و ملك حسين، پادشاه اردن نيز از دو روز قبل درتهران بود و شاه مي خواست به رئيس جمهور امريكا نشان دهد كه او رئيس خيلي از كشورهاست از قبيل سومالي، كشور دو ميليون نفري و اردن به همين شكل1. ديروز هم كارتر از تهران رفت، در حالي كه شب اول ژانويه را در تهران گذرانده بود. از جريانات پيدا بود كه شاه مي خواست به جيمي كارتر قدرت نشان دهد و هم جيمي كارتر مي خواست تظاهر به منتهاي احترام به شاه كند، زيرا او نشان داد كه شب اول سال خود را در تهران گذرانيده است به علاوه در نطق خود از او خيلي تعريف نمود، مثلاً گفت: سال اول رياست جمهوري من گذشته است، در حالي كه اعليحضرت در آستانه ورود به سي و هفتمين سال سلطنت هستند. همچنين اظهار خوشوقتي نمود كه از نظريات عميق شاه در مسائل مهم جهاني استفاده كرده است. من وقتي اين طرز قربان صدقه رفتن كارتر را از شاه ديدم، ياد آن روزي افتاده بودم كه براي تشييع جنازه مرحوم عادل خلعتبري به منزلش رفته بودم و دكتر نبوي را در آنجا ديدم (كه اين پزشك قلب معروف و مجرب را ديدم) به من از احساسات و اميدهاي خود در قطعيتِ اتخاذِ تصميمِ كارتر بر تغيير وضع ايران مطالبي نقل مي نمود، حتي از محاكمه شاه با قاطعيت خبر مي داد. بعد به من گفت: در امريكا دو مرتبه با جيمي كارتر ملاقات نمودم [و] اوضاع خطرناك ديكتاتوري در ايران را شرح دادم. همچنين به نفع كارتر مقالاتي نوشتم و قطع دارم كه شاه سقوط مي نمايد و ايران به رژيم كامل سلطنت مشروطه اي كه قانون اساسي تعيين نموده، مي رسد. بعد هم قول داد نسخه اي از مقالات خود [را] در اين باره برايم مي فرستد كه البته فرستاد. من آن روز در دل مي خنديدم از اين خوش باوري اين فرد شصت و چند ساله كه چطور احساسات او جلوي منطق او را گرفته است. او فكر نمي كرد كه كارتر يك آدم معمولي است كه به هزار زحمت خواسته است خود را به صندلي رياست جمهور و ورود به كاخ سفيد برساند و البته هنوز نرسيده، براي تهيه رأي در انتخابات به هر كس وعده مي دهد. پس كارتري كه رئيس جمهور است، غير از كارتر معمولي است. چند ماه پيش وقتي در روزنامه ها خواندم كه براي دكتر نبوي پرونده اي در دادسراي تهران تشكيل شده است ، به عنوان نشر اكاذيب و يا توهين به دكتر شيخ الاسلام وزير بهداري ، واقعاً دلم سوخت كه چطور دارند او را اذيت مي كنند؟ چطور سازمان امنيّت دنبال اوست؟ همچنين ياد حرفهاي محمود معاضدِ 75 ساله افتادم كه او هم دل به حرفهاي روزهاي اول كارتر بسته بود كه از حقوق بشر دم مي زد و مبارزه با ديكتاتوري؛ كه مي گفت اوضاع ايران را كارتر تغيير مي دهد و من به او مي گفتم شما ديگر چرا اشتباه مي كنيد؟ كارتر بايد منافع امريكا و سياست جهاني آن را اداره كند.
ايران يكي از كشورهاي درجه اول مورد استفاده امريكاست هم از جهت نفت آن و هم غارت ارزهاي حاصله از نفت و هم از جهت موقعيت استراتژي آن. شاه هم نشان داده است تنها مدير اين اركستر منظم است كه سازهاي آن را با هم ميزان نموده است. علت اينكه شاه نمي گذارد و نمي خواهد در ايران رجالي به وجود بيايند و يا باقي بمانند براي همين است كه مي خواهد فقط خود او باشد و بس آهو گردان سياست. معاضد به من مي گفت: ديدي چگونه در هند و پاكستان و بنگلادش و تركيه و سيلان همه اوضاع تغيير نمود، دولتهاي حاكم رفتند و دولتهاي ديگر به نفع سياست حزبي روي كار آمدند و آزادي را بر ديكتاتوري ترجيح دادند؟ من به او مي گفتم: در اينجا هم شاه حتماً تغييري در دولت مي دهد، منتها هويدا را برمي دارد [و] از او كوچكتر و نزديكتر به سياست امريكا را مي آورد، مثلاً همين جمشيد آموزگار را كه با به هم زدن حزب ايران نوينِ هويدا، او را دبيركل حزب رستاخيز نمود. پس در ايران هم از اين تغيير حزبي [انجام] خواهد شد و جيمي كارتر خرسندتر مي شود، زيرا جمشيد آموزگار مهره اي سياهتر از هويداست، زيرا خود عضو سيا و داراي دو تابعيت [است] و زن او هم سالها در سفارت همسر جمشيد آموزگار خانمي آلماني به نام اولريك شولز است. امريكا در تهران كار مي كرد و سرنخ نفت ايران در اوپك دست اوست و كارتر محتاج ايران درباره نفت و ارزهاي آن است. اما مهندس محمود معاضدِ 75 ساله به من مي خنديد و مي گفت: «اصلاً شما بدبين هستيد، حالا قدري صبر كنيد بعد بگوييد ».
من اميدوارم او در يكي از جلسات نهار پانزده روزه پيدا شود تا به او بگويم اين هم جيمي كارتر كه حتي به تهران هم آمد و بيش از پيش شاه و سياست و شخصيت او را تقويت نمود. عجب اين است كه جيمي كارتر در تهران شاه و ملك حسين را خوب پخته، زيرا در برنامه ساعت ده ديشب راديو تهران هم از شاه مصاحبه اي ديدم كه شاخ و شانه براي اتيوپي كشيد كه ما نمي توانيم درباره تجاوز به كشور سومالي ساكت بنشينيم و هم ملك حسين علناً ابراز رضايت و پشتيباني از برنامه انورسادات نموده سياست او درباره اسرائيل را ستود و هم از اخبار پيداست كه او هم نقش خاصي در تعقيب سياست انورسادات خواهد داشت حتي شاه گفت: ما برنامه ايجاد كشور فلسطيني كه با اردن اداره آن باشد موافقيم. خلاصه آنكه هم كارتر توانست قيمت نفت را براي يك سال ديگر تثبيت شده به وجود آورد (كه باعث تقويت او در دنياي غرب مي باشد و اين قول و قراررا از شاه گرفت و رفت به سوي هندوستان و از آنجا به سوي عربستان مي رود و از پادشاه سعودي نيز همين قول را خواهد گرفت در اين صورت از دو قدرت اوليه صادر كننده نفت به جهان يعني عربستان و ايران در اوپك اطمينان يافته يك سال خاطرصاحبان صنايع امريكا و كشورهاي غربي را راحت نمود) و هم شاه خوشحال شد كه هم راكتور اتمي و هم اسلحه از امريكا مي گيرد و هم تنها قدرت ديكتاتور ايران است و امريكا هم او را تقويت مي نمايد و كارتر هم [ مانند] همان جانسون و نيكسون و فورد، رؤساي جمهوري حزب جمهوريخواه مي باشد كه بيخود از او مي ترسيد (و در انتخابات امريكا به نفع فورد [مبالغي را] خرج كرد[ه بود] )، شاه نفس راحت كشيد.
--------------------------------------
1- در متن «شكلي ها»