اسناد

آسيه آل احمد

پس از کشف حجاب در ايران، مشکلاتي در مورد پوشش ديگر مليتها بروز کرد که به سبک زنان ايراني از چادر مشکي و روبند استفاده مي‌کردند. بيشتر اين موارد شامل زنان افغاني مي‌شد که براي زيارت به مشهد وارد مي‌شدند و به علت حساسيت در اين منطقه از کشور، سرهنگ نوايي رييس شهرباني خراسان در نامه خود به حکومت خراسان متذکر شده بود که ممکن است "زنان ايراني نيز از اين قضيه سوء استفاده کنند" . رئيس الوزرا، محمود جم، در پاسخ به نحوه برخورد با زنان افغان به حکومت خراسان اعلام کرد اين افراد بايد از پوششهاي ملي خود استفاده کنند والا مجوز آنان براي ورود به ايران باطل خواهد شد. در ضمن طبق ابلاغيه اي به وزارت امورخارجه براي سفارت‌خانه‌هاي انگلستان و افغانستان دستورات لازمه فرستاده شد تا اتباع خود را از جريان آگاه کنند. دولت به شهرباني تاکيد کرد که با رعايت نکردن موارد فوق طبق قانون با آنان برخورد شود.

سند شماره يک مکتوب محرمانه سرهنگ نوايي رييس شهرباني خراسان به والي خراسان در خصوص برخورد با زنان افغان است :

(1)

ايالت خراسان

اداره ايالت خراسان

سواد مراسله    

 نمره 3452                

مورخه 16/4/15  

اداره  شهرباني شرق

محرمانه ـ والي ايالت خراسان ـ عطف به مرقومه، نمره 5574 و نمره 5724 / 14/4/15 متضمن سواد راپورت ژنرال قنسول دولت شاهنشاهي در هرات معروض مي دارد  ــ بطوريکه ژنرال قنسول مزبور تشريح نموده چادر ملي بانوان افغان همان چادرهاي سفيد روبند سرخود ميباشد چادر مشکي و پيچه مختص خانمهاي ايراني بوده که آنها اقتباس نموده اند ـ چون از عبور و مرور بانوان افغاني با چادر سياه ممکن است خانمهاي ايراني سوء استفاده نمايند. لذا مامورين ناچارند که بازجويي و تحقيقات نمايند بنابراين عقيده دارد هر آينه اجازه فرمايند از خانمهاي که با چادرسياه خارج ميشوند ممانعت و بانوان افغاني را محدود نمايند که با چادر ملي خود اياب و ذهاب نمايند ــ رئيس شهرباني ناحيه شرق ــ سرهنگ نوائي

[351 ـ 439 ـ3] (برای مشاهده سند کلیک کنید)

 سند شماره دو مکتوب رياست وزرا محمود جم به اداره کل شهرباني خراسان و دستور برخورد با زنان افغان :

(2)

شير و خورشيد

رياست وزراء

نمره عمومي 247

محرمانه

                                                      اداره کل شهرباني

ايالت خراسان بر طبق راپورت ژنرال قونسولگري دولت شاهنشاهي در هرات اطلاع مي دهد که چادر زنهاي افغانستان سفيد و روبند سرخود بوده و برخلاف در مشهد کليه آنها بعنوان لباس ملي خود با چادر سياه و همان سبک سابق بانوان ايراني در خيابانها و معابر ديده مي شو ند بايالت خراسان دستور داده شد که چون پوشيدن چادر در ايران ممنوع است بزنهاي افغاني و يا اتباع مسلم ساير ملل همان لباس ملي خود را پوشيده و از استعمال چادر ايراني خودداري نمايد و الا شهرباني مشهد مجبور از جلوگيري خواهد بود که [ناخوانا] است در اين زمينه دستور لازم بشهرباني مشهد صادر و از نتيجه رياست وزرا را مستحضر دارند.

[349 ـ 439 ـ3م] (برای مشاهده سند کلیک کنید)

سند شماره سه دستور دولت به وزارت امور خارجه براي ابلاغ ممنوعيت استفاده از چادر به سفارتخانه هاي انگليس و افغانستان:

(3)

شيرو خورشيد

رياست وزراء

نمره عمومي 228

تاريخ پاکنويس 23/4/15

محرمانه

وزارت امورخارجه

طبق راپرت ايالت خراسان زنهاي افغاني و اتباع مسلم انگليس چادرهاي قديمي منسوخ را در معابر بر سر مي کنند از طرف ايالت به جنرال قونسولگريهاي انگليس و افغان در ضمن يادداشت اطلاع داده شده است که استعمال چادر ايراني را به اتباع خود قدغن نمايند چون درصورت تخلف شهرباني مجبور به تعقيب متخلف است براي اينکه سوء تفاهمي حاصل نشود توسط سفارتخانه‌هاي انگليس و افغان دستور لازم در اين باب  بمامورين خود صادر نمايند والا مامورين شهرباني بوظيفه خود عمل خواهند نمود.

رئيس الوزرا

[347 ـ 439 ـ3] (برای مشاهده سند کلیک کنید)

سند شماره چهار نامه وزير خارجه خطاب به رئيس الوزراء مبني بر حجاب زنان هندي:

(4)

اداره سوم سياسي                              

نمره 1711/1838                         شيروخورشيد

30/4/15                                   وزارت امورخارجه

محرمانه است                                

رياست وزراء

مرقومه مورخه 23/4/15 نمره 228 راجع باستعمال چادر ازطرف زنهاي افغاني و اتباع مسلمه انگليس زيب وصول داد در باب استعمال چادر از طرف زنهاي هندي با آقاي ترات نايب اول سفارت انگليس مذاکره شد مشاراليه توضيحا استفسار نمود که آيا در مورد استعمال چادرهاي مخصوصي هم که زنهاي هندي بر سر ميکنند نظري هست يا خير لهذا متمني است نظر مبارک را نسبت باين قسمت مرقوم فرمايند.

راجع به زنهاي افغاني هم به سفارت کبراي افغانستان مذاکره خواهد شد و نتيجه بعدا بعرض خواهد رسيد .

از طرف وزير امور خارجه

امضاء

                                                       [در حاشيه ]

جواب داده شود

هيچ گونه نظري نسبت به لباس اتباع خارجه نداريم به هر نحويکه ميل دارند ميتوانند ملبس باشند فقط استعمال البسه سابق ايراني ممنوع است.

نمره 263 دفتر محرمانه

1/5/15

[379 ـ 439 ـ3] (برای مشاهده سند کلیک کنید)

 سند شماره پنج دستور دولت براي برخورد با زنان افغان در مشهد:

(5)

شيروخورشيد

رياست وزراء

نمره خصوصي 255

تاريخ پاکنويس 31/4/15

                                                          اداره کل شهرباني

تعقيب نمره 247 راجع به زنهاي افغاني که در مشهد هستند و بطوريکه دستور داده شده بايد مراقبت شود که چادر و لباس خود را بپوشند اگر تخلف از مقررات نمودند جواز اقامت آنها را منسوخ و از ايران خارج نمايند .

                                                                                                                        رئيس الوزراء 

[354 ـ 439 ـ3] (برای مشاهده سند کلیک کنید)