مظفر شاهدي

در سال 1328ش و در دوران نخست‎‏وزيري محمد ساعد مراغه ا‏ي دولت ايران کشور اسرائيل را به صورت دوفاکتو مورد شناسايي قرار داد و روابط غيررسمي با آن برقرار کرد. در سال 1330ش دولت مصدق اين روابط را ناديده گرفت. پس از کودتاي 28 مرداد 1332 بار ديگر مقدمات تجديد روابط دو کشور فراهم شد و به ويژه از سال 1332 که با موافقت دو طرف براي صدور نفت ايران به اسرائيل همراه بود. دو کشور نخستين گامهاي استوار را براي گسترش روابط برداشتند. با ملاقاتهاي پنهاني برخي مقامات سياسي ـ امنيتي و اقتصادي دو کشور در تهران و تل آويو نهايتاً در مرداد ماه 1339 دولت ايران با اين دستاويز که دولت ايران در دوره نخست‏وزيري مصدق اقدامي رسمي و ديپلماتيک براي اعلام قطع روابط دو طرف انجام نداده است، اعلام کرد روابط طرفين را گسترش مي‏دهد. با اين احوال آگاهان به امور به درستي دريافته بودند که اين ادعاي دولت ايران، بر بنياني سست استوار است. در هر حال با گسترش روابط سياسي ايران و اسرائيل در سال 1339 شرايط لازم براي تعميق ارتباط اطلاعاتي ـ امنيتي ميان دو طرف فراهم شد. لازم به ذکر است که هم اسرائيل (به سبب انزوايي که در منطقه خاورميانه گرفتارش بود) و هم آمريکا براي تحکيم روابط کشورهاي اقماري منطقه از گسترش روابط ايران و اسرائيل سخت حمايت مي‏کرد.

ماموران موساد حداقل پس از کودتاي 28 مرداد 1332 به تدريج در ايران حضور و نفوذي روزافزون پيدا کرده بودند و وقتي روابط سياسي غيررسمي ميان ايران و اسرائيل (در مرداد 1339) برقرار شد مدتها از تماسها و ارتباطات مقامات ساواک و موساد با يکديگر سپري مي‏شد. در واقع به دنبال تأسيس ساواک از اواخر سال 1335ش که با کمک و هدايت مستقيم سيا صورت گرفت. آمريکاييان به تدريج کوشيدند روابط آن را با موساد گسترش دهند آنچه بود در واپسين سالهاي دهه 1330ش و اوايل دهه 1340ش ساواک و موساد ارتباط بسيار نزديک و دوستانه‏اي با يکديگر برقرار کرده بودند و همکاري مشترک طرفين در امور امنيتي ـ اطلاعاتي و جاسوسي در ايران و ساير کشورهاي خاورميانه روندي شتابان و فراگير يافته بود. در چنين شرايطي بود که سيا به تدريج بخش مهمي از حيطه وظايف و عملش در قبال ساواک را به موساد سپرد.

آموزش پرسنل ساواک از مهمترين مواردي بود که انجام سازمان يافته آن از سوي سيا برعهده موساد نهاده شد و ماموران موساد چنان که خواسته و موردنظر طرفين بود تا واپسين سالهاي حکومت محمدرضاشاه پهلوي مرتبه نخست را در آموزش پرسنل ساواک به خود اختصاص دادند.

در آغاز آموزش موساد به ساواک، اداره کل آموزش در ساواک تشکيل شد. علاوه بر اينکه طي فواصل زماني مشخص پرسنلي از ساواک جهت فراگيري دوره‏هاي آموزشي موردنياز به اسرائيل اعزام مي‏شدند تا در پايگاههاي موساد در آن کشور دوره‏هاي موردنياز را طي کنند، در رشته‏هاي مختلف آموزشي اساتيد، کارشناسان و متخصصيني هم از سوي موساد به ايران اعزام مي‏شدند تا در مراکز ساواک در ايران به نيروها و پرسنل ساواک آموزشهاي لازم را ارائه بدهند. در همان حال کتب و خدمات آموزشي متعدد موساد در رشته‏هاي مختلف در اختيار ساواک قرار گرفت که تقريباً تمامي آن به زبان فارسي ترجمه شد تا طي دوره‏هاي آموزشي مربوطه در اختيار پرسنل تحت آموزشي قرار داده شود.

مهمترين آموزشهاي متخصصان و کارشناسان موساد به پرسنل ساواک در موارد زير بود : 1- آموزش خط شناسي 2- آموزش ضداطلاعات 3- آموزش چگونگي استفاده از اسلحه و تجهيزات اطلاعاتي ـ جاسوسي الکترونيکي و غيره 4- آموزش وسايل و لوازم عکاسي و فيلمبرداري 5- آموزش تعقيب و مراقبت 6- آموزشهاي متعدد فني 7- آموزش شيمي 8- آموزش بررسي و ارزيابي اطلاعات و اخبار 9- آموزش انواع تجهيزات فرستنده و گيرنده و استراق سمع و نهايتاً : 10- آموزش روشهاي کارآمدتر شکنجه‌هاي جسمي و روحي.