معرفي كتاب

خاطرات سردار مريم (از كودكي تا آغاز انقلاب مشروطه)

نويسنده: بي بي مريم بختياري (1250-1316ش). ويرايش: غلامعباس نوروزي بختياري. تهران، آنزان،1382.

اين كتاب در برگيرنده خاطرات مريم بختياري معروف به بي بي مريم، دختر حسينقلي خان ايلخاني بختياري مي باشد كه وقايع زندگي خود را از دوران كودكي، با كشته شدن پدرش توسط ظل السلطان آغاز و با فتح تهران توسط برادرش سردار اسعد به پايان مي‌برد. عمده اين كتاب ذكر خاطرات شخصي اين خانم در رابطه با ايل بختياري از ييلاقات و شلاقها، ازدواجها و درگيريهاي افراد با حكومت است. از ويژگيهاي اين كتاب معرفي بزرگان ايل بختياري، روابط سببي و نسبي آنان با يكديگر مي باشد او در اين مجموعه  تمامي برادران و خواهران ناتني خود را معرفي و شرحي كوتاه از هركدام آورده است. مناسبات سردار مريم با برادراني كه هر یک در عرصه سياست نقشي اساسي دارند چون نجفقلي خان صمصام‌السلطنه، عليقلي خان سردار اسعد و خسرو خان سردار ظفر از نكات خواندني در اين خاطرات است. سردار مريم در معرفي خود چنين نوشته است: «پدرم رئيس ايل هفت لنگ بود، پدر مادرم رئيس ايل چهارلنگ ها، بعد از مدتي پدرم ايلخاني متصل تمام ايل بختياري چهار لنگ و هفت لنگ شد. تمام عربستان را دارا شد.» بي بي مريم تنها فرزند يكي از زنان حسينقلي خان است كه هيچ خواهر و برادر تني نداشته و تحصيلات خود را مديون سردار اسعد مي‌داند و مي نويسد كه سردار به گردنش حق پدري داشته است.

بي بي مريم از زنان با سياست و كياستي است كه در ايران كم نبودند. او در كتاب خود اشاره‌اي جالب به سياست مصرف‌گرايي مي‌كند كه چگونه مي تواند يك دولت و ملت را به زانو در آورد: «اكنون در طهرانم دو روز قبل با چادر رفتم مغازه اي در خيابان لاله زار ديدم درون يك مغازه چارقدفروشي خيلي اشياء طلا و جواهر زير آيينه گذاشته است به صاحب مغازه گفتم : اينها مال فروش است. جواب داد خير خانم اينها را خانمها گرو چارقد تور گذاشته اند. دنيايي افسوس خوردم به بدبختي ملت بيچاره ايران كه اين قدر بي علم و بدبخت مي باشد. آنچه پول در مملكت بود عوض همين چيزها و امثال همين چيزها به خارجه رفت...». 

خاطرات سردار مريم بختياري منبعي منحصر به فرد در خصوص روابط فرزندان حسينقلي خان ايلخاني است و درضمن روايت " يك نفر زن ايراني و از ايل بختياري " از شرايط سياسي و اقتصادي با انشايي بسيار روان، شيوا و خالي از هر تكلفي مي باشد.