اکبر مشعوف

سيد مهدي پيراسته فرزند حاجي معتمد در سال 1298 در اراک متولد شد. پس از تحصيلات مقدماتي و متوسطه وارد دانشگاه تهران شد و در رشته حقوق قضايي فارغ التحصيل شد. وي خدمات دولتي را از دادگستري شروع کرد و مشاغلي مانند دادياري و بازپرسي اراک، دادستان ساوه، رئيس شعبه دادگاه بخش در تهران داشت. مدتي مستشار استيناف و زماني رئيس کل دادگاههاي بخش تهران بود. در سال 1326 به دادستاني تهران منصوب شد. در همين زمان پرونده ترور محمد مسعود، مدير روزنامه مرد امروز زير نظر او مراحل قضايي خود را طي مي‌کرد. وي مدتي نيز مدير روزنامه مرد ايران بود. در دوره شانزدهم به نمايندگي از مردم ساوه وارد مجلس شوراي ملي شد. او از جمله نمايندگان اقليت مخالف دولت مصدق بود به طوري که در جلسه 212 مورخ 19 آذر 1330 گفت: «در حکومت دکتر مصدق امنيت نيست، آيين نامه در اين مملکت رعايت نشده، قانون رعايت نشده، آزادي رعايت نشده، حقوق بشري رعايت نشده و ...». پس از آنکه لطفي وزير دادگستري دولت ملي مصدق پيراسته را به همراه تعدادي از قضات بدنام تصفيه نمود، پيراسته نيز در اقدامي تلافي جويانه در حمله به خانه لطفي شرکت کرد و وي را با مشت و لگد و چوب و چماق مجروح نمود.¹ پس از کودتاي 28 مرداد مجدداً از حوزه انتخابيه ساوه و زرند به نمايندگي دوره 18 مجلس شوراي ملي انتخاب گرديد.

پس از افتتاح مجلس با سمت دادياري ديوان عالي کشور به فرانسه رفت و دکتراي حقوق گرفت. پس از مراجعت به ايران به ترتيب معاون وزير کشور، استاندار فارس، استاندار خوزستان و در دولت اسد الله علم به سمت وزير کشور منصوب شد. در قيام خونين 15 خرداد 1342 که به کشتار جمع کثيري از مردم بي دفاع منجر شد پيراسته در جايگاه وزير کشور سرگرم اجراي فرامين شاه بود. وي از بهمن 1343 تا آبان 1346 سفير ايران در عراق بود.

پيراسته قبل از سفر به عراق به بهانه مذاکره در راه انجام خواسته‌هاي روحانيت به ادعاي داشتن اختيارات کافي، از حضرت امام خميني اجازه ملاقات خواست و جواب امام اين بود که: «اگر اختيارات شامل مسائلي از قبيل منحل کردن مجلسين فرمايشي و غير قانوني و قطع روابط با دولت غاصب اسرائيل و اعطاي آزادي کامل بيان و قلم و ... به ملت و ... باشد به ملاقات بيايد والا بدون جهت اتلاف وقت نکنيد». پيراسته با يأس از اجازه، روز جمعه 22 خرداد 1343 سرزده وارد مجلس امام مي‌شود و مي‌گويد چون براي انجام مأموريت جديد عازم عراق است بدون اطلاع قبلي براي خداحافظي آمده است. در اينجا حضرت امام خميني بياناتي ايراد فرمودند که خلاصه آنها اين است: «روحانيت در مقابل اقدامات ضد ديني دستگاه به هيچ وجه ساکت نخواهد نشست و با اينکه مفاسد و خلافکاريهاي گذشته هنوز جبران نشده باز زمزمه جنايات ديگري از قبيل تغيير قانون ارث و طلاق و ... ساز شده است و با اين وضع امکان تفاهم دستگاه حاکم و روحانيت وجود نخواهد داشت. اين چه حکومت مشروطه‌اي است که نه قلم آزاد است و نه بيان ...".² پيراسته از آذر 1346 به مدت چهار سال سفير ايران در بلژيک و در سال 1347 به عضويت شوراي طرحهاي سياسي وزارت امور خارجه درآمد. پيراسته در ماههاي آخر حکومت شاه به تکاپو افتاد تا رژيم را نجات دهد از يک‌ سو با ظاهري قانونخواه سازماني تحت عنوان «جبهه مدافعان قانون اساسي» تشکيل داد و از سوي ديگر کوشش کرد با محافل مذهبي ارتباط برقرار کند که در اين راه ناموفق بود، بعد از انقلاب به امريکا رفت و باني جمعيتي به نام «نگهبانان قانون اساسي» شد.

نظر سازمان اطلاعاتي حکومت شاه «ساواک» در مورد  پيراسته در گزارش ويژه مورخ 9/4/1342 چنين آمده است: «... دکتر مهدي پيراسته با عاميون ارتباط دارد و در سياست طرفدار انگلستان مي‌باشد. و همچنين مدتي با حزب استقلال و عبدالقدير آزاد همکاري داشته و يکي از علل ترقياتش پشتيباني دکتر متين دفتري از نامبرده بوده است. به علاوه شخصاً نيز مردي است جاه طلب و پرکار ... . گزارشات واصله سوء استفاده نامبرده را در امر انتخابات دوره گذشته تأييد مي‌نمايد و اقلام دريافتي بدين شرح مي‌باشد. از آقاي دکتر معدل 250 هزار تومان، از آقاي غلامرضا ايلخاني 100 هزار تومان (اين رقم با کمک آقاي عزيز الله قوام اخذ شده) ضمناً در زمان وزارت کشور از شرکت جپ بابت خريد 150 دستگاه  خودرو مبلغ 3 ميليون ريال پورسانت دريافت نموده است. نامبرده از اعضاي جمعيت فراماسونري لژستاره سحر نيز بوده است».³

_______________________________

1. باقر عاقلي، شرح حال رجال سياسي و نظامي معاصر ايران، ج1 (نشر گفتار؛ نشر علوم، 1380)، ص 469 ـ 470.

روزشمار انقلاب اسلامي، ج5 (تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1376)، ص 105.

2. «دکتر پيراسته در قم»، بعثت، 8 (تير 1343)، ص 3.

3. جنبش چپ به روايت اسناد ساواک: حزب دمکرات کردستان ايران، ج1 (تهران: وزارت اطلاعات، مرکز بررسي اسناد تاريخي، 1387)، ص 110 ـ 111.

 محمد ابراهيم امير تيمور کلالي، ناگفته‌هايي از دولت دکتر مصدق، به کوشش مرتضي رسولي پور (تهران: موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران، 1380)، ص 248.