مظفر شاهدي

حبيب الله سلطان آبادي عراقي معروف و مشهور به شيخ حبيب الله ذوالفنون منجم و مستخرج تقويم، که در عرصه ادبيات، رياضيات و تفسير قرآن نيز عالم متبحر و کم نظيري بود، در سوم دي ماه ۱۳۲۶/ ۱۹۴۷م/۱۳۶۷ق دار فاني را وداع گفت. حبيب الله ذوالفنون فرزند محمدجعفر اراکي در سال ۱۲۳۹ و يا ۱۲۴۰ش/ ۱۸۶۱م/ ۱۲۷۸ق در شهر اراک متولد شده بود و پس از فرا گرفتن دروس مقدماتي به تحصيل و مطالعه در علم نجوم و ستاره شناسي و علوم نزديک به آن علاقه مندي تامي نشان داده و پس از سالها مطالعه و تتبع در علم نجوم پيشرفت قابل توجهي کرده و در رديف بزرگترين دانشمندان عصر خود قرار گرفت. ايشان درباره حرکت ماه به کشفياتي جديد دست يافت و در اين راستا جدول نجومي پيشرفته اي ترسيم کرد که حاصل بيش از چهل سال مطالعه و بررسي علمي و فکري او درعلم نجوم بود. شيخ حبيب الله ذوالفنون از بزرگترين تقويم نويسان عصر خود بوده و مستخرجات او در عرصه تقويم از سوي بسياري از تهيه کنندگان تقويم مورد بهره برداري قرار مي گرفت. ذوالفنون که علاوه بر نجوم در رشته رياضيات و هندسه هم تبحر قابل توجهي پيدا کرده بود، در زمينه "تناسب مکعبات" هم به نظريات نويني دست يافته و ديدگاههاي ايشان در اين باره مدتها مورد توجه و عنايت اساتيد علم رياضي و مهندسي بود. از شيخ حبيب الله ذوالفنون در زمينه تفسير قرآن اثري هم به زبان فارسي چاپ و منتشر شده است. شيخ حبيب الله ذوالفنون مدتها در دارالمعلمين مرکزي مثلثات کروي و نيز مدرسه عالي سپهسالار علم نجوم و هيأت تدريس مي کرد. ذوالفنون در دانشسراي عالي و دانشکده الهيات دانشگاه تهران هم اين علوم را تدريس مي کرد. دارالمعلمين مرکزي که از نخستين مراکز تحصيلي (دانشجويي و دانش آموزي) وزارت فرهنگ بود ابوالحسن فروغي بر آن رياست مي کرد و اسماعيل مرآت ناظم آن بود. و ميرزا (شيخ) حبيب الله ذوالفنون به همراه استاد عبدالعظيم قريب، ميرزا غلامحسين رهنما، فاضل توني و عباس اقبال آشتياني و عباسقلي خان قريب که از اساتيد سرآمد آن روزگار به شمار مي رفتند ، اولين مدرسان و اساتيد اين مرکز (دارالمعلمين مرکزي) بودند.

منابع :

حسن سادات ناصري، سرآمدان فرهنگ و تاريخ ايران، بخش 1، تهران، فرهنگ و هنر، 1353، ص 363 و حسن صديق، نامداران اراک، بي جا ، بي نا، 1372، ص 82، و محمدمهدي موحدي، زندگينامه مشاهير رجال پزشکي معاصر ايران، ج 1، تهران، علوم و فنون، 1371، ص 249 – 251 و قاسم صافي، گفتارهايي درباره چندتن از رجال ادب و تاريخ ايران، تهران، دانشگاه تهران، 1357، ص 136- 137.