فاطمه معزي

احمد ميرفندرسکي، فرزند عبدالرحيم و نوه دختري عليقلي خان مشاورالممالک انصاري (وزير امور خارجه و سفير ايران در روسيه) درسال 1297ش متولد شد. تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در تهران و سپس در مدرسه آلمانيها در تفليس به پايان برد، اما براي ارائه تحصيل به ايران بازگشت و به دانشکده حقوق دانشگاه تهران راه يافت. يک سال از تحصيلش نگذشته بود که به علت بي حرمتي به استاد، و گرايشهاي روسي از دانشگاه اخراج شد. پدربزرگش براي حل مسئله به رضاشه گله برد و شاه دستور داد براي ادامه تحصيل به بيروت برود. احمد ميرفندرسکي در بيروت به تحصيل در رشته حقوق پرداخت. پس از بازگشت به ايران، در سايه پدربزرگي چون مشاورالممالک انصاري به وزارت امور خارجه راه يافت و در ادامه دوم سياسي (امور مربوط به شوروي) استخدام شد و در سال 1325 به عنوان دبير دوم و دبير سوم سفارت ايران در مسکو عازم شوروي شد. او مشاغل متعددي در وزارت خارجه برعهده داشت تا اينکه در سال 1343 در دولت حسنعلي منصور به معاونت سياسي و پارلماني وزارت امور خارجه منصوب شد و در اين مقام به دفاع از لايحه مصونيت مستشاران نظامي امريکايي درايران پرداخت و اعتقاد داشت که بهتر است اين لايحه به مجلس ارائه نشود و فقط اجرا گردد. او خود در اين مورد مي نويسد: "يک آقاي هرتسن بود در آنجا که مشاور سياسي سفارت امريکا و مأمور سيا بود ساعتها با هم صحبت کرديم. من به او گفتم: « اين ماده واحده دردسر ايجاد خواهد کرد. اين ظواهر کاپيتولاسيون – تکرار مي کنم ظواهر کاپيتولاسيون- را دارد و هوچي هاي ماهر آن را مستمسک مخالفت قرار خواهند داد. آخر اين چه کاري است. شما هر تعداد آدمي را که خواسته باشيد مي توانند به عنوان کارمند فني و اداري، نظامي و غيرنظامي، به وزارت امورخارجه معرفي کنيد. وزارت امور خارجه نيز طبق قرارداد وين کارتهاي مصونيت براي آنها صادر خواهد کرد. » ¹ ميرفندرسکي در سال 1344 به سفارت ايران در شوروي منصوب شد و تا 1350 در اين مقام باقي ماند اما پس از گزارش هاي ساواک از ارتباط وي با KGB به ايران بازگردانده شد و در سمت معاونت وزارت امورخارجه به خدمت پرداخت. در سال 1352 در جريان جنگ اعراب و اسرائيل پس از آنکه اجازه پرواز به شش فروند هواپيماي روسي براي کمک به اعراب در مقابل اسرائيل را داد مورد غضب شاه قرار گرفت و عزل شد. از آن پس مدتي به تدريس در دانشگاه ملي پرداخت و با آغاز انقلاب، در آخرين دولت رژيم پهلوي، در کابينه شاپور بختيار به وزارت امور خارجه منصوب شد. پس از انقلاب اسلامي مدتي بازداشت شد اما پس از مدتي کوتاه از زندان آزاد شد و به فرانسه رفت. احمد ميرفندرسکي در سال 1383 درگذشت. ساواک در گزارش خود در مورد او مي نويسد:

            نامبرده از کارمندان باسابقه و باتجربه وزارت امورخارجه بوده در زمان حضورش با عوامل KGB در ارتباط بوده و ملاقاتهايي با سفارت شوروي داشته که پس از تحقيق و بررسي سفارت شوروي اين امر مشخص شده است. ²

____________________________ 

1. احمد ميرفندرسکي. در همسايگي خرس. تهران، پيکان، 1382. ص53 .

2. بزم اهريمن، جشنهاي دو هزار و پانصد ساله به روايت اسناد ساواک و دربار. تهران، مرکز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات 1378. ج3، ص116 .