زنان در جامعه
شمامه خانم در همدان
فاطمه معزي
علي خان ظهيرالدوله حاکم همدان در سال 1325 ق با مشکل حمله ابوالفتح ميرزا سالارالدوله به سوي طهران در جهت مخالفت با برادر خود محمدعلي شاه روبه رو بود. آشفتگي اوضاع غرب كشور و اقدامات ابوالفتح ميرزا سالارالدوله در خاطرات او بخش عمدهاي را به خود اختصاص داده اما آنچه که در ميان اين هياهو چشمگير بود داستان کوتاه زني است به نام شمامه:
امروز [10ربيعالثاني] كليتا صحبت شهر [همدان] از سالارالدوله و اضطراب است. سوار كه امير افخم خبر كرده و سرباز چهارتا چهارتا پنج نفر پنج نفر وارد شهر شده اسلحه و لوازم ميخرند و شايد قريب يكي دو هزار نفر آمده باشند مردم نان و آذوقه زيادي ميخرند و در خانهها انبار ميكنند و از حكومت سپرده شده است كه تا كسي را نشناسند كه نوكر ديوان است و صاحبمنصبش كيست فشنگ به او نفروشند. خلاصه اوضاع غريبي است شمامه خانم كه يك زن فتنهكني است و هميشه سبب آشوب زنهاست امروز اوضاع و اساسي راه انداخته زنها را جمع كرده بود كه فردا سالارالدوله ميريزد به همدان. بياييد فكري كنيم و ماها هم اسباب دفاع بخريم به سهامالسلطنه گفتم او را گرفته روانه قم نمود كه تا اين حرفها هست آنجا دعاگو باشد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خاطرات و سفرنامه ظهيرالدوله. به كوشش: دكتر سيفالله وحيدنيا. تهران، نشر آبي، 1385. ص 157-158.