آيت الله سيدحسن مدرس

آسيه آل احمد

سيدحسن مدرس فرزند سيد اسماعيل سال 1249ش در يكي از توابع اردستان متولد شد. تحصيلات مقدماتي را تا سن 14 سالگي در قمشه به انجام رسانيد. پس از آن به اصفهان رفت و براي تكميل تحصيلات عازم عتبات شد و در محضر اساتيدي چون آخوند ملا محمدكاظم خراساني و آيت‏الله سيدكاظم يزدي به تحصيل پرداخت و پس از هفت سال با درجه اجتهاد به اصفهان بازگشت و در مدرسه جده كوچك مشغول تدريس شد.

      پس از تشكيل مجلس شوراي ملي در دوره دوم از طرف علماي نجف به عنوان ناظر شرعي بر قوانين مجلس شورا انتخاب شد و به مجلس راه يافت. در اواخر مجلس دوم از مخالفين اولتيماتوم روسيه به ايران بود و در ايام جنگ جهاني اول و اشغال ايران توسط متفقين‏، مدرس به همراه چند تن از نمايندگان مجلس سوم و عده‏اي از اعيان و اشراف و بازاريان به قم مهاجرت كردند. اين افراد براي حفظ استقلال و امنيت كشور كميته دفاع ملي را تشكيل دادند. سپس اين گروه به كرمانشاه رفتند و كابينه مهاجرت را با رياست نظام‏السلطنه مافي تشكيل دادند كه سيدحسن مدرس در آن وزارت عدليه را برعهده داشت. سپس با افراد كابينه به عثماني مهاجرت كرد و بعد از پايان جنگ اول جهاني به ايران بازگشت، پس از چندي در مخالفت با دولت صمصام‏السلطنه و ضعف دولت مركزي در حضرت عبدالعظيم متحصن شد. مدرس، ابتدا با روي كار آمدن وثوق‏الدوله موافق و همراه بود ولي پس از قرارداد 1919 يكي از مخالفين اين قرارداد شد.

      پس از به سلطنت رسيدن رضاشاه در آبان 1305ش به علت مخالفتهاي پيشين آيت‏الله مدرس با او مورد سوء قصد قرار گرفت و از ناحيه دست مجروح شد ولي او همچنان بر ضد شاه جديد فعال بود. مدرس به مجلس هفتم راه نيافت و به تدريس در مدرسه سپهسالار ادامه داد. در مهر ماه 1307 سرتيپ محمد درگاهي رئيس شهرباني وقت به دستور رضاشاه ايشان را دستگير و به خواف تبعيد كرد و پس از 9 سال در آذر ماه 1316 به دست عوامل شهرباني در همان محل به شهادت رسيد.