شمس
قنات آبادی
فرزانه بابائي
|
سيدشمسالدين قناتآبادي ملقب به ” آقاشمس“، فرزند
سيدمحمدحسين پيشنماز قناتآبادي در سال 1293 (1) در
محله قناتآباد تهران متولد شد. پس از پايان تحصيلات
ابتدايي در مكتبخانه قناتآباد، راهي دارالفنون شد و
در سن بيست سالگي راهي حوزه علميه قم گرديد. |
ديري
نپاييد كه به دليل فساد اخلاقي و شرارت با دو پرونده به
اتهام چاقوكشي در زورخانه و منافي عفت در شهرباني و
دادسراي قم بنابه درخواست روحانيون قم از اين شهرستان
اخراج و راهي نجف اشرف گرديد و تا سال 1325 در عراق اقامت
داشت. پس از آن به تهران بازگشت و وارد مسائل سياسي گرديد
و با تلاش فراوان خود را به محافل سياسي و آيتالله كاشاني
نزديك كرد و با داير كردن دفترخانه اسناد رسمي در تهران
امرار معاش مينمود.
پس از ترور عبدالحسين هژير به
دست فدائيان اسلام، در سال 1327 مجتبي نواب صفوي ” مجمع
مسلمانان مجاهد“ را تشكيل داد و شمس قناتآبادي اولين رئيس
آن مجمع بود.
هدف از تشكيل مجمع مزبور
پيگيري منظم و آرام فعاليتهاي فدائيان اسلام بود. ” مجمع
مسلمانان مجاهد“ وابسته به قناتآبادي متشكل از افرادي از
اصناف بود كه تا تير ماه 1331 در كنار نهضت ملي و جبهه ملي
بود ولي پس از آن و جدايي مصدق از آيتالله كاشاني به
مبارزه با مصدق پرداخت كه رهبر آن يعني شمس قناتآبادي خود
يكي از عوامل جدايي آن دو رهبر سياسي و مذهبي بود. از
اوايل سال 1331 با شروع اختلافات، جناح راست جبهه ملي يعني
مظفر بقايي، حسين مكي، حائريزاده، و دربار شامل جمال
امامي، سيدمهدي ميراشرافي، شمس قناتآبادي و بهادري با
استفاده از كرسي نمايندگي مجلس در برابر دكتر مصدق موضع
گرفتند. در انتخابات هيئت رئيسه مجلس شوراي ملي، آيتالله
كاشاني را به رياست مجلس انتخاب كردند تا از نفوذ وي براي
مقابله با دكتر مصدق كه به درخواستهاي آنها بياعتنا بود،
استفاده كنند.
قناتآبادي در انتخابات دوره
هفدهم مجلس شوراي ملي كانديداي شهر شاهرود گرديد و اولين
نفري بود كه به مجلس راه يافت. در تاريخ 31 مرداد 1332
يعني سه روز پس از كودتاي 28 مرداد كه منجر به سقوط دولت
دكتر مصدق گرديد، قناتآبادي به اتفاق بقائي و حائريزاده
با فضلالله زاهدي ملاقات كرد و تا مدتي در جلسات مشاوره
با نخستوزير كودتا شركت داشت.
پس از سقوط دكتر مصدق، با
حمايت زاهدي در دوره هجدهم مجلس به نمايندگي شاهرود انتخاب
شد. در همان دوره با سخنرانيهاي تند موقعيت خود را حفظ
كرد. در دوره نوزدهم هم با پذيرش شرط دربار (حسين علا و
اسدالله علم) كه خارج شدن از كسوت روحانيت بود به نمايندگي
خوار و ايوانكي ورامين انتخاب شد. رژيم پهلوي اين عمل وي
را ستود و به مناسبت تغيير لباس، حسين علا نخستوزير وقت
براي وي كت و شلوار هديه فرستاد.
پس از انقضاي دوره نوزدهم
ديگر به مجلس راه نيافت و از سال 1335 وارد كار تجارت شد و
به تدريج با مهدي ميراشرافي سرمايهدار معروف و از
وابستگان انگلستان آشنا شد و دوستي محكمي بين اين دو به
وجود آمد، به طوري كه به توصيه ميراشرافي از طرف سپهبد
عزيزي استاندار خراسان به قائممقامي نايبالتوليه منصوب
شد ولي بين او و عزيزي سازشي به وجود نيامد و جدا شدند.
قناتآبادي در سال 1325 مدير روزنامه آتش بود كه
صاحب امتيازش ميراشرافي بود. همچنين مدتي مدير هفتهنامه
دموكراسي اسلامي، ارگان مجمع مسلمانان مجاهد بود كه
صاحبامتيازي آن با رضا عبدالمجيدي بود.
شمس قناتآبادي از ابتداي دهه
1340 تا زمان مرگش در سال 1367 به كارهاي تجاري مشغول بود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. برخي از منابع ازجمله كتاب
خاطرات شمس قناتآبادي و سيري در نهضت ملي شدن صنعت
نفت، سال تولد وي را 1301 بيان كردهاند.
|