|
 |
كشكول
نوع و روش : سياسي ـ ادبي ـ فكاهي ـ خبري
صاحب امتياز: مجدالاسلام كرماني
مدير : “ “
تاريخ انتشار: 1325ق/1327ق
محل انتشار : تهران / اصفهان
فاصله انتشار: هفتگي
|
روزنامه “كشكول“ در تهران به مديري “مجدالاسلام كرماني“ تاسيس و در سال 1325ق
منتشر شده است. شمارة اول اين روزنامه در 4 صفحه به قطع
وزيري با چاپ سنگي طبع و در تاريخ 15/صفرالمظفر/ 1325ق
مطابق با 30/مارس/1907م منتشر گرديده است.
در اين شماره پس از درج مقاله افتتاحي، بقيه صفحات آن
مشتمل بر چند كاريكارتور است از جمله صفحه 4 : مشتمل بر
كاريكاتور بانك ملي و هجوم مردم در بانك براي گذاشتن پول
در آنجا ميباشد. در اين كاريكاتور از زبان هر كسي مطلبي
نوشته شده: يكي ميگويد : هر چه داشتم دارم، آسوده شدم نه
از دزد ميترسم نه از مدعي. ديگري ميگويد : داداش بگذار
ما برويم پولمان را بدهيم، راحت شويم. شخص سومي ميگويد:
جايي كه وقت پول دادن آنقدر شلوغ باشد آيا وقتي ميخواهيم
پولمان را بگيريم چه خبر خواهد بود.
امضاي حسينعلي “كه ترسيمكنندة كاريكاتورها است در صفحه
چهارم چاپ گرديده است. تمام صفحات چهارم روزنامه و در بعضي
شمارهها صفحات سوم و دوم روزنامه مشتمل بر كاريكاتور است
و از اين جهت در عنوان روزنامه آمده است “ كه هر يك از
دانشمندان كه صور موهوم خندهآميز عبرتانگيزي كه به كسي
برنخورد طرح نموده، اداره بفرستد درج و ترسيم خواهد شد.“
در مقاله افتتاحي روزنامه كه تا اندازهاي خواننده را به
مسلك و مرام آن آشنا ميسازد و آمده است كه از آنجا كه
عالمان فهميدهاند كه براي تهذيب اخلاق ملت و اشاعه تمدن و
تربيت بهترين وسيله اين است كه كارهاي زشت آنها را مجسم
نمائيم تا از آ“ها عبرت ببرند، لذا دو وسيله را براي اين
كار درنظر گرفتند: يكي تياتر و ديگري ساختن صور موهومه
خيالي موسوم به كاريكاتور. در ادامه آ‚ده است كه: روزنامه
نداي وطن كه مدير آن مجدالاسلام كرماني بوده و كاريكاتور
نداشته براي ترسيم آن، روزنامة كشكول را تاسيس كرده و قيمت
آن را جداگانه محاسبه نموده. در عنوان روزنامه كشكولي
ترسيم شده و به ديوارة آن نوشته: “همه چيز دارد“ و در زير
آن عنوان روزنامه درج گرديده است.
در زير عنوان روزنامه دو سطر درج شده كه روزنامه كشكول را
بدين شكل معرفي ميكند: “ اين روزنامه از قيد رسميت و صحت
و مسئوليت به كلي خارج است. ابدا با مشخص خاصي طرف نيست و
غرضش برانداختن عادات زشت بربريت و مجري ساختن رسوم تمدن و
تربيت است هر يك از دانشمندان كه صور موهوم خندهآميز عبرتانگيزي
كه به كسي برنخورد طرح نموده به اداره بفرستند كه درج و
ترسيم خواهد شد.“
ادارة روزنامه كشكول: طهران. ادارة روزنامه نداي وطن است.
آبونه اشتراك ساليانه: طهران 8 قران، در ساير ولايات داخله:
يك تومان. فرنگستان پنج فرانك. قفقاز و روسيه: 3 منات.
هندوستان 4 روپيه. و قيمت يك نسخه 3 شاهي.
همانطور كهيادآور شديم بيشتر اهميت روزنامه كشكول براي
كاريكاتور آن است و در صفحة اول آن مقالات مختلف و گاهي
نيز اشعاري چاپ شده است و اخبار داخله و خارجه بطور اختصار
در روزنامه آمده است.
چون روزنامه كاريكارتور داشته لذا با چاپ سنگي منتشر ميشد
و در هر شماره جمله “سلالهالسادات آقاسيد مرتضي بسعي و
اهتمام آقاميرزاحسن و ميرزاعباس خان انطباع پذيرفت“ چاپ
شده است. ترسيم كاريكاتور به عهدة “ميرزاعلي“ نامي بوده كه
امضاي او در بيشتر شمارهها ديده ميشود. روزنامه كشكول به
خط “مرتضي نجمآبادي“ است و “كتبه العبد مرتضي النجمآبادي“
در بعضي صفحات چاپ گرديده است.
نويسندگان كشكول به غير از مدير آن آقاي ضياء لشكر بود كه
از شمارة 19 اشعاري به نام “اشعار وطنيه ضياء لشكر“ ميسرود
و چاپ ميكرد.
آخرين شمارة سال اول كشكول، شماره 40 است كه در تاريخ 11/ربيعالثاني
1326ق منتشر شده است كه اين شماره نيز ماننده شمارة اول
صفحات دوم و سوم آن مشتمل بر كاريكاتوري است كه وسيله
باربري را در ايران و اروپا “خط آهن در اروپا و شتر در
ايران“ نشان ميدهد.
كشكول در اصفهان
روزنامه كشكول در اصفهان نيز به مديري و صاحب امتيازي
مجدالاسلام كرماني كه مدير روزنامه وطن نيز بود، تاسيس و
در سال 1327ق منتشر شد. اين روزنامه دنبالة كشكول تهران ميباشد
و پس از حوادث تهران و توقيف جرايد و فرار آزاديخواهان كه
در نتيجه به توپ بستن مجلس و استبداد صغير پيش آمد،
مجدالاسلام به اصفهان رفت و روزنامه كشكول را در اين شهر
داير كرد. پس كشكول چاپ اصفهان در واقع سال دوم روزنامه
است.
اين روزنامه در 4 صفحه به قطع وزيري با چاپ سنگي كه صفحة 4
آن مشتمل بر كاريكاتور است منتشر ميشد. سال دوم روزنامه،
همانند كشكول سال اول است از جمله در قطع صفحات و چاپ و دو
سطري كه در زير عنوان نوشته شده و نيز در ترسيم كاريكاتور
با سال اول تفاوتي نكرده. ادارة كشكول: اصفهان. جنب
قنسولخانه انگليس. آبونه اشتراك ساليانه در اصفهان يك
تومان، در ساير بلاد ايران 12 قران. در تمام بلاد خارجه 5
فرانك. قيمت تك نسخه 2 شاهي. در ساير بلاد ايران 3
شاهي.ادارة انتشار روزنامه، هفتهاي 2 بار بود.
مندرجات روزنامه كشكول علاوه بر اخبار عمومي ايران، تمام
اخباري كه مربوط به تجمع سران بختياري در اصفهان و حركت
آنها براي مقابله با قشون استبداد و جنگ با محمدعليشاه بود
را نيز شامل ميشد. از اين رو كشكول تاريخچه نفيسي از
خدمات بختياري و مردم اصفهان به مشروطيت است. علاوه بر اين
رونوشت تلگرافاتي كه در بين دولت و سران بختياري رد و بدل
ميشد در اين روزنامه چاپ شده است.
از تعداد شمارههاي سال دوم اطلاع دقيقي در دست نيست. اما
در كتاب تاريخ جرايد و مجلات آمده است كه آخرين شمارة سال
دوم، شماره 27 ميباشد.
موجودي : (1327) 136-1325ق
|
