تاجگذاري محمدعلي شاه
سيدمصطفي تقوي
نهضت مشروطيت، برآيند مطالبات جامعة
ايران در مقطع تاريخي سال 1285 هجري خورشيدي بود. آشكار
است كه اين نهضت بر دربار و قاجار تحميل شده بود. به همين
علت، طبيعي بود كه از فرداي پيروزي نهضت، كشمكشهايي ميان
دربار و رهبران نهضت به وجود بيايد. هنگام انتخاب
نمايندگان محلس، بخشي از اين كشمكشها خود را نشان دادند.
بدبيني نمايندگان تبريز در مجلس شوراي ملي نسبت به وليعهد،
محمدعلي ميرزا، يكي ديگر از زمينه‌هاي رويارويي ميان دربار
و مشروطه‌خواهان بود. كارشكني‌هاي حكام ايالات و تن ندادن
آنها به مقتضيات حكومت مشروطه، از ديگر زمينه‌هاي كشمكش
بود. قضيه مجلس سنا و بحث بر سر ضرورت يا عدم ضرورت تشكيل
آن، تركيب نمايندگان و حدود اختيارات آن، يكي ديگر از اين
زمينه‌ها است. اختلاف نظر بر سر موادي از قانون اساسي و
تعلل در امضاي آن از سوي شاه و وليعهد هم از جمله عوامل
مهمي بود كه بر بحران روابط ميان دربار و مشروطه‌خواهان
مي‌افزود
در برابر وجود بدبيني‌ها و زمينه‌هاي واگرايي،
زمينه‌ها و عواملي نيز وجود داشتند كه همگرايي را تقويت
مي‌كردند. هنوز رهبران نهضت مشروطه گرفتار اختلاف و
دودستگي ميان خود نشده بودند. مسائلي مانند تأسيس بانك ملي
و حمايت گستردة مردم از آن بر همبستگي ملي مي‌افزود.
مظفرالدين شاه به عنوان شاهي كه داراي طبعي آرام بوده و
فرمان مشروطه را صادر كرده بود، هنوز زنده بود و وجود او
باعث دلگرمي و اطمينان عمومي دربارة سرنوشت نهضت بود. اما
سرانجام در 18 دي 1285 و ده روز پس از امضاي قانون اساسي،
مظفرالدين شاه درگذشت و محمدعلي شاه جانشين او شد.
.gif){kind=spacer}