در پي آن،
سومين كشتي جنگي انگلستان “ورن“ وارد خليج فارس شد و ناو
جنگي “يويالوس“ هم براي پيوستن به گامبيا از مديترانه حركت
كرد. سفير انگلستان بار ديگر با علاء ملاقات كرد و او را
در جريان اقدامات دولت متبوعش قرار داد. (3)
در
تاريخ 27 فروردين 1330، آيت
الله سيدابوالقاسم كاشاني
بيانيه
اي منتشر ساخت و از كارگران شركت خواست تا به شورش
خود خاتمه دهند او همچنين به كارگران اطمينان داد كه
انگليسيها به زودي ايران را ترك خواهند گفت و دولت ايران
خسارتهاي وارده به آنها را جبران خواهد كرد.
(4)
به علاوه،
دكتر مصدق نيز در جلسه 27 فروردين مجلس شوراي ملي در
مخالفت با اعلام حكومت نظامي در خوزستان اظهار داشت دليل
اينكه نمايندگان جبهه ملي از دادن راي به پيشنهاد دولت
مبني بر اعلام حكومت نظامي، خودداري كردند جز اين نبود كه
دولت بدون تحقيق و بدون رسيدگي به اين موضوع كه آيا اين
اعتصاب بجاست يا بيجاست آن را اعلام كرد. مصدق سپس بيانيه
جبهه ملي را خطاب به كارگران و نصيحت دادن به آنها مبني بر
اينكه دست از اعتصاب كشيده بر سر كار خود برگردند، ايراد
كرد. (5) به هر ترتيب با دستگيري تعدادي از سران اعتصاب و
سركوبي شورش كارگران امنيت نسبي برقرار شد و تا روز 12
ارديبهشت 1330 آبادان تنها جايي بود كه هنوز اعتصاب در آن
ادامه داشت اما به تدريج تعدادي از كارگران به سر كار خود
بازگشتند. در اين تاريخ سپهبد شاه
بختي (فرمانده نظامي
اعزامي از تهران) در تلگرامي كه از استان ششم (خوزستان) به
علاء مخابره كرد اظهار داشت: “اعتصاب هنوز در آبادان ادامه
دارد ولي در نتيجه اقدامات معموله 37500 نفر مشغول كار
شدهاند براي دستگيري محركين مرتباً اقدام و امروز چهار
نفر از مسببين اصلي اعتصاب به نام كرواليان. زواري،
آقاداشي و كيهان
پناه بازداشت [شده
اند].“ (6)
اعتصاب كارگران شركت نفت اگرچه با تلاش بسيار دولت ايران
پايان پذيرفت اما دولت انگلستان همچنان در پي دسيسه و
تحريك كارمندان ايراني شركت نفت بود به طوري كه در تاريخ
18 ارديبهشت 1330 سپهبد شاه
بختي (فرمانده نظامي اعزامي از
تهران) در تلگراف خود از استان ششم (خوزستان) به دكتر مصدق
نخست
وزير وقت اعلام داشت:
طبق اطلاع
واصله كارمندان عاليرتبه ايراني شركت نفت به تصور اينكه
در موقع اجراي قانون ملي شدن صنعت نفت ممكن است بيكار شوند
اظهار نگراني نموده
اند گفته ميشود كه اين شايعات از
ناحيه كارمندان خارجي شركت نفت ميباشد. (7)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
-
روزنامه
اطلاعات، ش 7498، 31 فروردين 1330.
-
الول ساتن. نفت
ايران. ترجمه رضا رئيس طوسي. تهران، صابرين، 1372، ص
266.
-
همان، ص
268.
-
همان، ص
269.
-
مذاكرات مجلس
شوراي ملي دوره شانزدهم (27 فروردين 1330)
-
مركز اسناد
مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران. سند شماره
65-297-5
-
همان. سند شماره
40-297-5
.gif){kind=spacer}