اشرف پهلوي و كودتاي 28 مرداد 1332

نيلوفر كسري

      پس از وقايع 30 تير 1331ش اشرف كه از ترديد امريكائيان در مورد مصدق و نهضت ملي نفت ايران آگاه شده بود، تصميم به جلب نظر آنان در نابودي دولت مصدق گرفت. به ويژه آنكه پس از انتخابات آيزنهاور به رياست جمهوري امريكا مسئله خطر كمونيسم بيش از پيش مطرح شده بود. اشرف با تماس گرفتن با امريكائيان و دادن اطلاعات دروغين و وعده‏ هاي مختلف مي‏خواست اعتماد آنان را جلب كند اما تلاشهاي اشرف در اين زمان به جايي نرسيد و او بار ديگر راهي پاريس شد. (1) در تابستان همان سال ناگهان اقدامات اشرف مؤثر واقع شد و طي تماس با دو امريكايي و ملاقات با آنان اشرف از تصميم دولت امريكا جهت سرنگوني دولت مصدق مطلع شد. (2)

     بدين ترتيب در تابستان سال 1332 اشرف در كازينوي دوويل با دو مرد يكي انگليسي و ديگري امريكايي ملاقات نمود و از او خواسته شد تا جهت حمايت برادرش در تاج و تخت در 3 مرداد 1332 به تهران رفته پيغام و پاكت آنان را به او بدهد. (3) اشرف با تعجب به آنها گفت كه ورود او به ايران ممنوع است و با مخالفت مصدق و مطبوعات هوادار او روبه رو خواهد شد اما امريكائيان از او خواستند كه مخفيانه و بدون اطلاع به ايران برود. (4)

      اشرف در روز 25 ژوئيه (3 مرداد) همچون يك مسافر عادي با پرواز تجاري به تهران رفت. اما به محض ورود شناخته شد و ورود او به ايران با واكنش شديد دولت و دربار روبه رو شد و حتي شاه از ديدار او خودداري كرد. بهانه ورود اشرف به ايران تهيه مخارج بستري شدن پسرش بود اما در باطن حامل خبر و بسته‏اي محرمانه بود كه مي ‏بايست شخصاً به برادر برساند. پس از تلاشهاي زياد اشرف به واسطة نامه ‏اي كه توسط سليمان بهبودي به برادر فرستاد، موفق به ملاقات با محمدرضا در 7 مرداد 1332 شد. ملاقات در ابتدا حالتي تند و پرخاشگرانه داشت اما در آخر با لحني آشتي ‏جويانه به اتمام رسيد و اشرف پاكت را به دست برادر داد. اشرف روز بعد از اين ملاقات در 8 مرداد با هواپيما راهي اروپا شد و دقيقاً 9 روز بعد عمليات آژاكس كه عبارت بود از يك سلسله عمليات نظامي جهت بازگرداندن قهري محمدرضا شاه به تخت سلطنت آغاز گشت. اين عمليات كه توسط نظاميان ايراني انجام شد براي امريكائيان بيش از 60 هزار دلار مخارج دربرنداشت و باعث سقوط دولت مصدق گرديد.

     پس از كودتاي 28 مرداد 1332 دوره طلايي حكمراني اشرف پهلوي آغاز شد و او از وزنه ‏هاي قدرت و از طرفداران مهم امريكا در ايران شد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

1. اشرف به دليل كارشكني و دخالت در امور سياسي به خواست دكتر مصدق به پاريس تبعيد شد.

2. اشرف پهلوي، من و برادرم. ص 244

3. گازيوروسكي. كودتاي 28 مرداد. ص 34.

4. اسناد سازمان سيا. ص 100