نيلوفر كسري

بدين ترتيب تلاشهايي در جهت كسب موافقت محمدرضاشاه صورت گرفت و او را با اين عنوان كه از اين پس با اجراي طرح نظام حزب واحد شاه رهبريت كل فعاليتهاي سياسي را برعهده خواهد گرفت، با خود هم‏آهنگ نمود. شاه در كتاب خود (پاسخ به تاريخ) در اين مورد مي‏گويد:
“ ما معتقد هستيم همه مردم ايران بايد براي رسيده به هدفهاي ملي كه سعادت و آسايش فرد فرد ما را تامين خواهد كرد متحد باشند و در يك جهت حركت كنند، همه كوششها بايد در راه پيشرفت كشور باشد. نه خنثي كردن تلاشهاي يكديگر. در نظام چند حزبي امكان تفرقه و تشتت بسيار است. هر گروه كه در حزبي هستند با ديگران بر سر كسب قدرت و به دست گرفتن حكومت ستيز و دعوا دارند. هر گروه مي‏خواهد حرفهاي خودش را به كرسي بنشاند و در نتيجه اختلافات به وجود مي‏آيد. در حالي كه در حزب رستاخيز از جنگ گروهي خبري نيست“ (1)

بنابر اين حزب رستاخيز ملي ايران به دستور شاه در يازده اسفند 1353ش تشكيل شد و كليه احزاب منجمله حزب ايران نوين، حزب مردم، پان ايرانيست و ايرانيان در آن ادغام شدند. اندكي بعد كار به جايي رسيد كه شركت در اين حزب سياسي، اجباري اعلام شد و شاه در سخنان خود گفت: “ هر كسي بايد جزو اين حزب بشود و تكليف خود را روشن بكند. اگر نشد از ايران خارج شود. اگر نخواستند خارج شوند، جايشان در زندان است، و دولت اعلام نمود براي هر ايراني كه خواستار شركت در حزب نيست پاسپورت صادر و به خارج فرستاده خواهد شد.“
بدين گونه حزب رستاخيز نيز حربه‏اي در دست دولت و ديكتاتوري شد و شاه ركن چهارمي به سه ركن ديكتاتوري خود افزود (2) و حزب دولتي به جاي آنكه از قدرت و استقلال بيشتري بهره ‏مند باشد و در فعاليتهاي سياسي نقشي چشمگير داشته باشد عملاً به صورت يكي از ابزار اعمال قدرت حكومتي درآ‚د.
دبيركلي حزب جديد در ابتدا به عهده اميرعباس هويدا نخست ‏وزير وقت و رئيس حزب ايران نوين نهاده شد و البته قصد شاه اين بود كه فعاليتهاي سياسي نخست‏ وزيرش را نيز تحت اختيار خود بگيرد. بعدها رهبري اين حزب به عهده جمشيد آموزگار گذارده شد و اندكي بعد به نخست ‏وزيري برگزيده شد. اما عملكرد جمشيد آموزگار در حزب كه به ايجاد جناح پيشرو انجاميد خود از موانع ضعف حزب گشت و به جاي آنكه حزب باعث اتحاد و يكرنگي و ثبات در جامعه گردد، خود از عوامل اصلي تشتت آرا و ايجاد اختلاف بين رجال دولتي و دولتمردان سياسي گشت. در اين بين درگيري جناحهاي پيشرو، سازنده و ليبرال بر شدت اين جريان افزود.