تيمسار سپهبد اسكندر آزموده

 
فاطمه معزي

      تيمسار سپهبد اسكندر آزموده در سال 1290ش در تهران متولد شد. او نيز مانند برادر بزرگ خود اميرحسين آزموده به نظامي‏گري پرداخت و از دانشكدة افسري تهران فارغ ‏التحصيل شد، سپس براي ادامة تحصيل راهي اروپا و امريكا شد و دورة تاكتيك نظامي را طي كرد. اسكندر آزموده در ارتش به مقامات زيادي دست يافت كه عبارتند از معاونت فرماندهي كل ارتش، معاونت آتاشه نظامي ايران در انگلستان، فرماندهي ارتش در فارس و آذربايجان، رياست ادارة تداركات ارتش، قائم ‏مقام فرمانده نيروي زميني ارتش شاهنشاهي. اما آنچه در دوران نظامي‏گري وي شاخص است اقدامات او در دوران كودتاي نافرجام 25 مرداد و كودتاي موفق 28 مرداد 1332 عليه دولت دكتر مصدق مي‏باشد. سرهنگ دوم اسكندر آزموده، از جمله افسراني بود كه با ماموران MI6 و سيا در ارتباط بود و فرماندهي بخشي از عمليات عليه حكومت دكتر مصدق را عهده ‏دار بود، نامبرده فرمانده جنگ پهلوي و مسئول اشغال مركز تلفن بازار و جنوب شهر و مركز اكباتان بود. او در روز 24 مرداد 1332 ماموريت خود را اجرا كرد ولي با آگاهي از شكست طرح كودتا، مجدداً مركز تلفني بازار را راه‏ اندازي كرد تا خطري متوجه هنگ او نباشد. با شكست كودتا افسران زيادي دستگير شدند كه سرهنگ دوم اسكندر آزموده نيز ازجملة اين افسران بود.

سرلشكراسكندر آزموده آجودان محمدرضا پهلوي

ستوان دوم اسكندر آزموده در سال 1318

     پس از اجراي موفقيت‏ آميز كودتاي 28 مرداد 1332 توسط عوامل سيا و MI6 اين افسران آزاد شدند و در روز ورود محمدرضا پهلوي به كشور،  افسران عامل به كودتاي 28 مرداد همگي ترفيع درجه يافتند، اسكندر آزموده نيز به درجه سرهنگ تمامي ارتقا يافت و در ضمن مدال درجة يك رستاخيز را دريافت كرد، سپس به فرماندهي تيپ و پادگان عشرت ‏آباد منصوب شد. اسكندر آزموده پس از آنكه تا درجة سپهبدي ارتقا يافت بازنشسته شد و در سال 1347 توسط جمشيد آموزگار وزير دارايي دولت هويدا، كه خويشاوند نزديك او بود به معاونت وزارت دارايي و سرپرستي كل گمرك تعيين شد. سپهبد آزموده تا سال 1353 در اين پست ابقا بود تا اينكه در اين سال بار ديگر خويشاوندش جمشيد آموزگار وزيركشور، او را به استانداري آذربايجان شرقي تعيين كرد.

     با آغاز انقلاب اسلامي، در 29 بهمن 1356 تظاهرات عظيمي در مخالفت با رژيم پهلوي و يادبود چهلمين روز شهادت شهداي قم در تبريز برگزار شد كه اين تظاهرات با كشتار مردم پايان يافت. مسئول مستقيم واقعة تبريز از سوي ستاد بزرگ ارتشتاران سپهبد اسكندر آزموده، استاندار وقت شناخته شد. به همين علت براي خاموش كردن شعله‏ هاي نارضايتي و آرام كردن مردم تبريز 30 بهمن 1356 آزموده از سمت خود بركنار و به تهران احضار شد. او پس از مدتي كوتاه بدون سر و صدا موفق به خروج از كشور و راهي انگلستان شد.

      از سپهبد اسكندر آزموده بيست و چهار برگ سند و 63 قطعه عكس در مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر موجود مي‏باشد كه اكثر اين اسناد مربوط به مكاتبات نظامي مي‏باشد.