مريخ

يكي از روزنامه‏ هاي زمان ناصرالدين شاه، روزنامه مريخ است. شمارة اول اين روزنامه در چهار صفحه به قطع خشتي. با چاپ سنگي در دارالطباعة خاصه درارگ همايوني، به خط نستعليق ريز خوب، در تاريخ 5/ محرم/ 1296هـ .ق. مطابق با 30/ دسامبر/ 1878م منتشر شد. قيمت ساليانه روزنامه 9 هزار دينار، درسه قسط، و قيمت اعلان سطري 5 شاهي بود. عنوان روزنامه “مريخ“ با خط درشت در بالاي صفحه و در دو طرف آن خصوصيات روزنامه درج گرديده است.
هدف از تاسيس روزنامه مريخ، درج وقايع و تواريخ نظامي و همچنين ثبت برخي مطالب علمي و اموري بود كه انتشار آن براي ايرانيان لازم و مفيد تشخيص داده مي‏شد. چنانچه در شمارة اول در زير عنوان، روزنامه مريخ اينگونه معرفي شده است:
“ اين روزنامه مريخ حاوي وقايع و سهميه نظامي عساكر دولت عليه ايران“
“ و ترجمه تلگرافهاي رسميه دول و جامع بعضي فصول مرتبطه به انتشار “
علوم متداوله در فرنگستان و غيره و برخي مطالب كه راجع به مدنتي و حقوق“
“انسانيت است، مي‏باشد و در ذيل تاريخ قياصره روحبه ‏الكبري كه تاكنون بــه “
“زبان فارسي ترجمه نشده و در خاتمه جنگ آخر كه مابين دولتين روس و عثماني رو داده مسطور است.“
طرف نظر از مقالات متفرقه‏اي كه افراد به عنوان روزنامه مي‏فرستادند و در روزنامه به نام خودشان درج مي‏گرديد، ساير مندرجات مريخ را اخبار رسمي نظامي تشكيل مي‏داد و اين نشاندهندة هدف و منظور از تاسيس روزنامه مريخ است.
در شماره اول پس از مقاله افتتاحيه، حساب خزانه نظام و در پاورقي آن، ترجمه كتاب “تاريخ قياصرة روميه‏ الكبري“ آمده كه اينطور آغاز مي‏شود: “صيت قياصره روميه‏الكبري كه شرق و غرب ...“ اخبار رسمي نظامي مندرج در مريخ مطابق با صورت رسمي كه متصديان نظام براي روزنامه مي‏فرستادند، چاپ مي‏شد.
روزنامه مريخ در مطبعة سنگي، به خط نستعليق خوب و ريز چاپ مي‏شد و هر صفحه داراي دو ستون بود كه فهرست مندرجات هر شماره نيز زير عنوان درج مي‏گرديد.
در انتهاي صفحة چهارم اين جمله: ـ “ رئيس كل دارالطباعه و دارالترجمه ممالك محروسه ايران، صنيع‏الدوله محمدحسن“ و يا كلمه “محمدحسن“ ذكر مي‏شد.

موجودي: (12 و 1 : 1296) هـ .ق.